بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - ایمنی غذا وابسته به بروز مخاطرات بیماری‌زایی غذایی در هنگام مصرف می‌باشد. کنترل کافی و مناسب در طول زنجیره غذایی امری ضروری بنظر می‌رسد چرا که در هرمرحله از زنجیره غذایی ممکن است مخاطرات ایمنی غذا رخ دهد. لذا رسیدن به ایمنی غذا بایستی با تلاش همه گیر طرفهای زنجیره غذا صورت پذیرد.
بکارگیری این استاندارد به سازمانهایی که در رده‌های مختلف زنجیره غذایی قرار دارند کمک می‌کند که بتوانند مخاطرات موجود در سیستم خود را شناسایی و کنترل نمایند.
این استاندارد مجموعه ترکیبی موثری را جهت حصول اطمینان از ایمنی غذا در طول زنجیره غذایی ایجاد می‌نماید که عناصر کلیدی آنها شامل ارتباط متقابل، سیستم مدیریت، برنامه‌های پیشنهادی و اصول HACCP می‌باشد.
ـ دامنه کاربرد: کلیه سازمانها در محدوده زنجیره غذایی شامل تولیدکنندگان مواد اولیه در کارخانه‌های تولید مواد غذایی و خوراک دام، عوامل درگیر با حمل و نقل و انبارش، فروشگاه‌های خرده فروشی و تامین کنندگان خدمات مرتبط با غذا نظیرخدمات بسته‌بندی و ... می‌توانند از این استاندارد بهره جویند.
این استاندارد یکی از تخصصی ترین استانداردهای مدیریت کیفیت در صنایع غذائی در جهان می باشد که در اول سپتامبر 2005 توسط کلیه ISO/TC34 تدوین و ابلاغ شد.
این استاندارد قابلیت پیاده سازی در سراسر زنجیره تأمین مواد غذائی از تولید در مزرعه و یا مراکز نگهداری دام و طیور تا ماشین آلات صنایع غذائی، کارخانجات تولید مواد غذائی ، صنایع بسته بندی، غذای دام و طیور شرکتهای پخش مواد غذائی، سوپر مارکتها و... را دارد. از مزایای آن می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
4- در نظر گرفتن الزامات قانونی
کدکس
کدکس عبارت است از جمع آوری وتطبیق بین المللی استاندارد های مواد غذایی و ارایه آن به شکل واحد.
تعریف کدکس
کدکس در لغت بمعنای آیین نامه،مقررات،نشانه و آلیمانتاریوس به معنای مواد غذایی می باشد.
کدکس عبارت است از جمع آوری وتطبیق بین المللی استاندارد های مواد غذایی و ارایه آن به شکل واحد.
تاریخچه تشکیل کمیسون کدکس غذایی
در یازدهمین کنفرانس FAOدر 1961 و شانزدهمین اجلاس جهانی WHO در 1963تشکیلات جدیدی تحت عنوان کمیسیمو آیین نامه مواد غذایی“Codex Alimentarius Commission”
به منظور اجرای استانداردهای مشترک FAO/WHOدر زمینه مواد غذایی به وجود آمد در حال حاضر 172 کشور عضو کدکس می باشند.
اهداف کمیسیون کدکس غذایی
حفظ منافع و بهداشت مصرف کنندگان
- تسهیل روابط تجاری و هماهنگ شدن اقدامات انجام شده در زمینه مواد غذایی
- هماهنگ نمودن کلیه فعالیتهای استاندارد مواد غذایی در بخشهای دولتی و غیر دولتی
- تعیین اولویت و ارائه راهنماییهای لارم در زمینه پیش نویسهای استاندارد با کمحک سازمانهای ذینفع
- نهایی نمودن استانداردها و انتشار آنها به صورت مقررات و یا codexدر قالب استانداردهای منطقه ای یا بین المللی و تکمیل و اصلاح استانداردها پس از بررسی های مناسب و لازم
روش تدوین استانداردهای کدکس
1ـ روش معمولی:دارای 8 مرحله (step)است که کشور های عضو در مراحل 3،6 و 8 نظرات خود را اعلام می نمایند.
2ـ روش سریع: دارای 5 مرحله است که کشورهای عضو نظرات خود را در مراحل 3 و 5 اعلام می نمایند.
چهارچوب استانداردهای کدکس مواد غذایی
1ـ نام استاندارد 2ـ دامنه کاربرد 3ـ تعریف 4ـ ترکیبات اصلی تشکیل دهنده و عوامل کیفیتی 5ـ افزودنی ها 6ـ ‎آلاینده ها 7ـ ویژگیهای بهداشتی 8ـ وزن و اندازه 9ـ برچسب گذاری 10ـ روش آزمون و نمونه گیری
ساختار تشکیلات کدکس بین المللی
کمیسیون کدکس مواد غذاییC.A.Cشامل(دبیر خانه و کمیته اجرایی)و کمیته اجرایی شامل(کمیته های منطقه ای،کمیته های اجرایی بین دولتی،کمیته محصولات مواد غذایی،کمیته موضوعات عمومی
کمیته موضوعات عمومی(9 کمیته فنی)
1ـ باقیمانده آفت کشها
2ـ سیستم بازرسی و صدور گواهینامه برای مواد غذایی وارداتی و صادراتی
3ـ باقیمانده داروهای دامی
4ـ تغذیه و رژیمهای ویژه غذایی
5ـ برچسب گذاری مواد غذایی
6ـ روشهای آزمون و نمونه برداری
7ـ اصول کلی
8ـ افزودنیها و آلاینده های مواد غذایی
9ـ بهداشت مواد غذایی
کمیته محصولات مواد غذایی
11 کمیته فنی:
1ـ میوه ها و سبزیهای فراوری شده
2ـ میوه ها و سبزیجات تازه
3ـ چربیها و روغنها
4ـ فراورده های کاکائو و شکلات
5ـ شکر
6ـ شیر و فراورده های آن
7ـ آبهای معدنی طبیعی
8ـ ماهی و فراورده های شیلاتی
9ـ بهداشت گوشت
10ـ غلات ،حبوبات وبقولات
11ـ پروتینهای گیاهی
کمیته های اجرایی بین دولتی (3 کمیته فنی)
1ـ غذاهای حاصل از بیوتکنولوژی(ژاپن)
2ـ خوراک دام(دانمارک)
3ـ آبمیوه ها و سبزیها(برزیل)
کمیته های منطقه ای (6 کمیته فنی)
1ـ آسیا(کره)2ـ آفریقا(مراکش) 3ـ اروپا(جمهوری اسلواکی) 4ـ خاور نزدیک(اردن) 5ـ آمریکای لاتین(آرژانتین) 6ـ آمریکای شمالی و اقیانوسیه(ساموآ)
تعدادی استانداردها و آئین کارهای تدوین شده توسط کمیسیون کدکس
- استانداردهای محصولات غذایی
- استانداردهای عمومی و راهنماهای بر چسب گذاری
- راهنماها و آیین کارهای محصولات غذایی
- حدمجاز آفت کشها
- آیین کارها و راهنمای کلی بهداشت مواد غذایی
- تعیین حد افزودنیهای مواد غذایی
- تعیین حد افزودنیهای مواد غذایی
- راه های ارزیابی خطر
- راهنماهاو توصیه های نحوه اجرای بازرسی وصدور گواهینامه
- استانداردها و راهنماهاو آیین کارهای آلاینده ها
قوانین و مقررات کدکس
- قوانین کدکس هر ساله در کتاب روش اجرائی (procedure manual) تدوین و منتشر میگردد.
- قانون کدکس دارای 10 اصل (article) می باشد که درآن نحوه فعالیتها ، چگونگی پذیرش اعضا،عملکرد آنها و تدوین استانداردها ، تشریح گردیده است.
تاریخچه کدکس غذایی در ایران
- نخستین طرح شورای کدکس در سال 1363 از سوی مدیریت غذایی و کشاورزی تهیه و منتشر گردید.
- در سال 1366 اولین اساسنامه آن تدوین شد
- در سال 1368 از سوی مدیریت وقت موسسه مکاتباتی با وزارت امور خارجه و وزارت کشاورزی جهت استقرار دبیرخانه و مکانی برای تشکیل جلسات و سایر موارد انجام شد
- در طول سالهای فوق 27 نشست در 16 گروه مختلف برگزار گردید که از سوی مدیر اجرایی کدکس بعنوان اولین کمیته ملی کدکس در آسیا مورد تشویق قرار گرفت.
- سرانجام با توجه به بحث WHOو مسایل ایجاد شده ار سوی اتحادیه اروپا برای کشور ،مجدداَ در سال 1377 اساسنامه جدیدی تدوین شد.
- در یکصدو یکمین اجلاس شورای عالی استاندارد ،اساسنامه ای تحت عنوان ”دستور العمل شورای هماهنگی کدکس غذایی ایران“ به تصویب رسید.
ساختار کدکس صنایع غذایی ایران
شورای هماهنگی کدکس صنایع غذایی ایران شامل کمیسیون ملی غذای ایران N.C.C شامل دبیرخانه کمیسیون ملی کدکس ، کمیته های فنی ، امور مالی
اعضا شورا
▪ وزیر محترم جهاد کشاورزی
▪ وزیر محترم بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی
▪ وزیر محترم بازرگانی
▪ وزیر محترم صنایع و معادن
▪ وزیر محترم علوم ، تحقیقات و فناوری ▪رئیس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
سازمانهای مسئول تشکیل کمیته های فنی
▪وزارت جهاد کشاورزی، 10کمیته
▪وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی 2 کمیته
▪وزارت بازرگانی 1 کمیته
▪انستیتو علوم تغذیه و صنایع مواد غذایی 1کمیته
▪موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران 8کمیته
▪وزارت صنایع و معادن 1کمیته
کمیته های فنی وزارت جهاد کشاورزی
▪باقیمانده داروهای دامی
▪غلات، حبوبات و بقولات
▪شیر و فراورده های آن
▪ماهی و فراورده های شیلاتی
▪بقیمانده آفت کش ها
▪بهداشت گوشت و فراورده های گوشتی
▪میوه ها و سبزیهای تازه و خشک
▪مواد غذایی حاصل از فراوری زیستی ▪خوراک دام و طیور
کمیته های فنی موسسه استاندارد
▪آبمیوه و سایر نوشیدنیها
▪روغنها و چربیها
▪آلاینده های مواد غذایی
▪برچسب گذاری مواد غذایی
▪بازرسی و صدور گواهینامه
▪نمونه برداری و روش آزمون
▪اصول کلی
▪کمیته اجرایی
سایر کمیته های فنی
▪شکر،شکلات و فراورده های کاکائو وزارت بازرگانی
▪افزودنیی های مواد غذایی وزارت بهداشت
▪بهداشت مواد غذایی وزارت بهداشت
▪تغذیه و رژیم های ویژه غذایی انستیتو علوم تغذیه
▪میوه ها و سبزیهای فرآیند شده وزارت صنایع
چگونگی ارتباط کمیسیون کدکس غذایی در کشورها
▪از طریق contact point
▪موسسهٔ استاندارد عامل ارتباطی کمیسیون کدکس غذایی در ایران است. ▪دبیرخانه شورای هماهنگی کدکس در موسسه و در مدیریت غذایی و کشاورزی مستقر می باشد. ▪رییس موسسه، نائب رییس شورا و رییس کمیسیون ملی کدکس غذایی ایران میباشد. 1- جهانی بودن 2- تخصصی بودن 3- روشن بودن الزامات و داشتن راهنماهای لازم مانندISO 22004:2005وISO 22005:2005 5- همه جانبه نگری 6- شامل بودن کلیه الزامات HACCP ، قابلیت اثبات تعهد مدیریت به ایمنی محصول در موقع ایجاد مشکل قانونی اشاره نمود.