تسلا (Tesla Inc) که قبلا بهنام تسلا موتورز شناخته میشد، شرکت آمریکایی تولیدکنندهی خودرو و تجهیزات انرژیهای پاک است. مرکز مدیریت تسلا در پالو آلتو کالیفرنیا قرار دارد و به گواه بسیاری از کارشناسان، این شرکت را میتوان موفقترین استارتاپ صنعت خودرو پس از فورد دانست. تولید خودروهای برقی، باتریهای ذخیرهی انرژی از سطوح خانگی تا توزیع شهری و سلولها و پنلهای خورشیدی، حوزههای اصلی فعالیت تسلا هستند. محصولات تسلا در کارخانههای متعددی در سرتاسر جهان ساخته میشوند. تسلا فکتوری در فرمونت کالیفرنیا، گیگا نوادا در نزدیکی رنو نوادا، گیگا نیویورک در بوفلا نیویورک و گیگا شانگهای در شانگهای چین، مراکز تولیدی اصلی این شرکت آمریکایی هستند.
از محصولات مهم تسلا که در سال 2020 به بازار عرضه میشوند میتوان به خودروهای مدل S، مدل 3، مدل X و مدل Y اشاره کرد. تسلا همچنین باتریهای خود را تحت برندهای Powerwall, Powerpack و Megapack به بازار عرضه میکند. پنلهای خورشیدی و قطعات موردنیاز برای ساخت سقفهای خورشیدی نیز از محصولات کنونی تسلا هستند. تسلا موتورز از سال 2003 فعالیت خود را بهصورت رسمی آغاز کرد و در سال 2017 به تسلا تغییر نام داد.
شرکت تسلا زمانیکه تنها 10 سال عمر داشت، بهعنوان یکی از غولهای صنعت خودروسازی تبدیل شد و تحسین همگان را بههمراه داشت. ارزش بازار آنها به نزدیکی 30 میلیارد دلار رسیده بود و مورگان استنلی، از عبارت «مهمترین شرکت خودروسازی جهان» برای توصیف شرکت استفاده میکرد. یکی از نکات جالب در 10 سالگی تسلا این بود که برخی نظرسنجیها، خودروهای این شرکت را محبوبترین محصولات در ایالات متحده لقب میدادند.
تاریخچه تأسیس
احتمالا اکثر علاقهمندان به فناوری و صنعت خودرو، با سالهای اخیر تسلا و رخدادهای پیرامون آن آشنا هستند. آنچه که بیشتر مغفول مانده، تاریخچهی سالهای ابتدایی و درگیریهای متعدد بنیانگذاران و کارمندان اولیه است. بهعنوان مثال اکثر افراد تصور میکنند که ایلان ماسک، همبنیانگذار پیپال و مدیرعامل کنونی تسلا، بنیانگذار اصلی آن نام دارد. درحالیکه داستان پیدایش تسلا موتورز بههیچوجه بهسادگی تصورات امروزی نیست. تسلا حاصل ایدههای چند جوان مهندس ساکن در سیلیکونولی بود که پس از مدتی، با جوان میلیاردی بهنام ایلان ماسک همکاری و شریک شدند.
اولین خودروهای تسلا که خبرسازی عظیمی را بههمراه داشتند، رودستر و مدل S بودند. رودستر در سال 2008 به جادهها آمد و برخی رسانهها، آن را گفتمان جدیدی در دنیای خودروسازی توصیف کردند. مدل S که در سال 2013 توجه همگان را به خود جلب کرد، در آن سال در رقابت با خودروهایی از خانوادهی سدان مرسدس بنز کلاس S و بیامو سری 7 و هر خودروی سدان لاکچری دیگر، موفق شد. باوجود این موفقیتهای خبرساز در دههی 2000، جالب است بدانید که داستان تسلا موتورز از حدود سال 1990 شروع شد.
مارک تارپنینگ
مهندسانی که در ابتدایی دههی 1990، ایدههای نوآورانه را شکل دادند و بعدها به تسلا تبدیل کردند، مارک تارپنینگ و مارتین ابرهارد بودند که ازطریق دوستی بهنام گرگ رندا با هم آشنا شدند. آنها ایدهپردازیهای مشابه یکدیگر داشتند و در جمعهای دوستانه همیشه بهدنبال نوآوری و استفاده از جریانهای فناوری موجود در دههی 1990 بودند. در آن دوران توسعهی فناوری باتریها به آهستگی پیش میرفت و دو جوان آمریکایی بهدنبال نوآوری در این صنعت رفتند. ایدهی اولیهی آنها که میتوانست از یک باتری باکیفیت بهره ببرد، کتاب الکترونیک بود.
بنیانگذاران تسلا موتورز سازنده اولین کتابخوان الکترونیک بودند
اولین شرکتی که تارپنینگ و ابرهارد راهاندازی کردند، NuvoMedia نام داشت. آنها درسال 1997 شرکت را تأسیس کرده و اولین محصول خود بهنام Rocket eBook را در سال 1998 به بازار عرضه کردند که لقب اولین کتابخوان الکترونیک را یدک میکشد. دو سال بعد، شرکت نوومدیا با دریفت 187 میلیون به Gemstar فروخته شد. پس از فروش شرکت، ابرهارد باز هم بهدنبال ایدهای جدید و فناورانه بود. او تصمیم به خرید یک خودروی اسپرت داشت، اما مصرف سوخت و گفتمانی که پیرامون نگرانی از گرم شدن زمین رخ داده بود، ابرهارد را به فکر فرو برد.
Rocket eBook
مارتین ابرهارد برای ایدهی جدید خود، تمامی انرژیهای جایگزین برای استفاده در خودرو را بررسی کرد. در آن زمان خودروهای برقی سرعت و کارایی مناسبی نداشتند و ابرهارد انواع سوخت از سلولهای سوخت هیدروژنی تا گازوئیل و دیزل و گاز طبیعی را مورد بررسی قرار داد. در میان راهکارهای مورد بررسی، باتریهای الکتریکی بیش از همه منطقی بهنظر میرسیدند و طبق گفتهی خود ابرهارد، یک سر و گردن از سایر راهکارها بالاتر بودند. در همان سالها شرکت AC Propulsion خودروی الکتریکی پرسرعتی بهنام tzero تولید کرده بود که ایدههای اولیه را به ابرهارد و همکاران بعدیاش منتقل کرد. خودروی tzero ثابت کرده بود که میتوان خودروی برقی با سرعت بالا تولید کرد، اما ایده هنوز نیاز به پرورش داشت.
ایدههای ابرهارد و تلاش او در همکاری با AC Propulsion موفق نبودند و درنتیجه او تصمیم به راهاندازی شرکت خودش گرفت. ابرهارد در آن دوران از خود میپرسید که اگر خودروهای برقی، ایدهی قابل اجرایی هستند، چرا غولهای خودروسازی به این حوزه وارد نشدهاند. حقیقت این است که جنرال موتورز قبلا با سرمایهگذاریهای میلیارد دلاری و ساخت نمونهای اولیه بهنام EV-1 سعی در ورود به صنعت خودروهای برقی تجاری داست، اما موفقیتی حاصل نشده بود.
مارتین ابرهارد
جلسههای تارپنینگ و ابرهارد برای توسعهی ایده پیرامون خودروهای برقی در سالهای ابتدایی قرن 21 با جدیت دنبال میشد. آنها در سال 2003 بالاخره تصمیم نهایی را برای راهاندازی یک خودروسازی با هدف ساخت خودروهای برقی نهایی کردند. هدف بنیانگذاران این بود که ابتدا خودرویی اسپرت با دو سرنشین طراحی کنند و سپس بهمرور به بازارهای دیگر وارد شوند. باتریهای یونلیتیم و موتور القایی، اولین نتیجهی تحقیقاتی برای انتخاب تجهیزات اصلی خودروی برقی بودند.
نامگذاری تسلا موتورز
ابرهارد در آستانهی راهاندازی شرکت در سال 2003، بهدنبال نامی جذاب برای آن بود. او با نامزدش مشورت میکرد و انواع اسامی را برای خودروسازی جدیدش پیشنهاد میداد. مارتین بهدنبال نامی بود که یک خودروی قدرتمند و البته برقی را بهخوبی نشان دهد. او نمیخواست از عبارتهای مرسوم استفاده کند و سعی داشت شرکتش، در دنیای فراتر از استارتاپهای فناوری نام بگیرد. درنهایت ابرهارد که تصمیم داشت ادای دینی به مخترع موتورهای القایی AC هم داشته باشد، نام نابغهی صنعت برق یعنی نیکولا تسلا را برای شرکتش انتخاب کرد.
مارتین نام تسلا موتورز را با تارپنینگ در میان گذاشت و آنها در آوریل 2003، دامنهی Teslamotors.com را خریداری کردند. درنهایت شرکت تسلا موتورز در یکم ژوئیه 2003 بهصورت رسمی کار خود را شروع کرد. اولین دفتر شرکت در منلو پارک کالیفرنیا بود که بنیانگذاران در ماه اوت به آن نقل مکان کردند. فعالیتهای ابتدایی، بهینهسازی ایده و آماده کردن ارائه برای سرمایهگذارها بود. ابرهارد و تارپنینگ که سابقهی خوبی در دنیای فناوری و محیط استارتاپی سیلیکونولی داشتند، حالا باید خود را به فعالان صنعت خودروسازی نزدیک میکردند تا ترکیبی بهینه را برای شرکت فعال در این حوزه ایجاد کنند.
تسلا رودستر باید تمامی پیشداوریها پیرامون خودروهای برقی را تغییر میداد
بنیانگذاران تسلا در دوران آمادهسازی ایده برای ارائه به بنیانگذاران، روی چند ویژگی اصلی آن تمرکز کردند. آنها میخواستند خودرویی برقی در کلاس رودستر تولید کنند که قیمتی مقرونبهصرفه هم داشته باشد. ایدهی آنها از همان ابتدا تمامی پیشنیازهای یک ایدهی ساختارشکنانه را برای صنعت خودروسازی داشت. ابرهارد و تارپنینگ پس از بررسی انواع مدلهای کسبوکاری، به این نتیجه رسیدند که محصولات خود را نباید ازطریق نمایندههای فروش به دست مشتری برسانند. آنها بهینهسازیهای دیگری هم در مدل کسبوکار ایجاد کردند و با شرکت بریتانیایی Lotus نیز جلسههای مشاورهای برای بررسی بخشهای خودروسازی ایده انجام دادند. درنهایت در سال 2004، دو بنیانگذار برای برگزاری جلسه با سرمایهگذاران خطرپذیر آماده بودند.
استارتاپی که تصمیم به ساختن یک خودروی انقلابی دارد، قطعا در جذب سرمایه روند دشوارتری نسبت به استارتاپهای دیگر همچون توسعهدهندههای نرمافزار و سرویسهای تحت وب دارد. بههرحال ابرهارد و تارپنینگ در اولین دور جذب سرمایه، از سرمایهگذاری اعضای خانواده و چند شرکت VC محدود بهره بردند.آنها میدانستند که این نوع سرمایهگذاری قطعا برای ساختن خودرو کافی نیست و بههمین دلیل بهدنبال یک سرمایهگذاری فرشته رفتند.
طراحی اولین خودرو، تسلا رودستر
بنیانگذارهای تسلا موتورز در سال 2004 و دوران اوج ایدهپردازی و فعالیتهای اسپیس ایکس با ایلان ماسک دیدار کردند. ابرهارد و یان رایت (عضو سوم تسلا موتورز) در لسآنجلس و دفتر مرکزی اسپیس ایکس جلسهای با ایلان ماسک داشتند که قرار بود 30 دقیقه باشد، اما دو ساعت به طول انجامید. چند جلسهی دیگر با هدف بهینهسازی مدل کسبوکار و بررسی تمامی جوانب انجام شد. ایلان ماسک درنهایت در آوریل 2004 با سرمایهگذاری در تسلا موتورز موافقت کرد و با پرداخت 7/5 میلیون دلار، علاوه بر شراکت، بهعنوان رئیس هیئتمدیره انتخاب شد.
طرح اولیهی تسلا رودستر
یان رایت عضو سوم گروه بنیانگذاران تسلا بود که بهعنوان مهندس اصلی حرفهای در صنعت خودرو، به تیم اضافه شد. او وظیفهی حفظ ارتباط تیم را با شرکت بریتانیایی لوتوس و AC Propulsion برعهده داشت. تسلا موتورز ابتدا میخواست AC Propulsion را با تمامی محصولات و فناوریها تصاحب کند، اما مدیران آن شرکت مخالفت میکردند. درنهایت سازندهی tzero با اهدای مجوز استفاده از فناوریها موافقت کرد و تسلا موتورز برای ساختن خودروی جدید، آماده شد.
طراحی اولین خودروی تسلا موتورز، اهمیت بسیار زیادی داشت. آنها بهدنبال یک خودروی رودستر بودند که در نگاه اول، برقی بودن خود را فریاد نزند. ابرهارت جلسههای متعددی را با افراد و شرکتهای طراح گوناگون و خصوصا تیم طراحی لوتوس برگزار کرد تا چشمانداز موردنظر خود را به آنها منتقل کند. درنهایت بیل مگریج و شرکت IDEO جلسههای خوبی با ابرهارت داشتند و چند طرح اولیه برای او آماده کردند. همبنیانگذار تسلا موتورز در یک میهمانی با حضور اعضای شرکت و مشاوران برگزار کرد و از آنها دربارهی طرحهای اولیه نظر خواست. طرح نهایی رودستر در همان جلسه انتخاب شد.
نمونهی اولیهی خودروی رودستر تسلا موتورز در نوامبر 2004 آماده شد. جیبی استرابل که در آن زمان مدیر فناوری تسلا موتورز بود، اولین رانندگی را با نمونهی اولیه انجام داد. خودرو در وضعیت نهایی نبود و آزمایشهای اولیه تنها برای بررسی نرمافزار و سختافزار و باتری انجام شد. اولین آزمایش، نشان از موفقیت طراحی و ساخت نمونهی اولیه داشت که بدون مشکل خاص، جاده را طی کرد.
تسلا موتورز تا سال 2006 بهدور از هیاهوی رسانهای فعالیت میکرد
تسلا موتورز تا سال 2006 هنوز بهصورت مخفیانه و بهدور از رسانهها فعالیت میکرد. ازطرفی وقتی شما درحال ساختن یک محصول انقلابی، یعنی رودستر برقی هستید، نمیتوان فعالیت مخفیانه را آنچنان ادامه داد. بههرحال اخبار و گمانهزنیها در سیلیکونولی روزبهروز بیشتر میشد. درنهایت در 19 ژوئیه 2006، رویدادی عمومی با هدف اطلاعرسانی از محصول اول تسلا در بارکر هانگار سانتا مونیکا برگزار شد. ابرهارد آن روز را با ترس و نگرانی شدید به یاد میآورد. یک رویداد بزرگ با حضور میهمانانی از هالیوود و همهی دوستان و آشنایان بنیانگذاران که برای دیدن خودرویی انقلابی جمع شده بودند.
ماسک و ابرهارد در رویداد رونمایی اولیهی تسلا سخنرانی کردند. در آن دوران ابرهارد چهرهی اول تسلا موتورز بود و بهخوبی حاضران را جذب ایدهی تسلا کرد. در همان رویداد، میهمانان گوناگون خودروهای تسلا را آزمایش کردند و بهنوعی انقلاب آینده را با چشمان خود دیدند. تنها دو هفته پس از رویداد رونمایی، تسلا 127 خودروی رودتسر را فروخته بود.
رسانههای متعدد دنیای فناوری و خودروسازی، استقبالی عالی از مراسم رونمایی و پیشفروش تسلا رودستر داشتند. مقالههای متعددی در روزها و هفتههای بعد منتشر شدند که از یک خودروی انقلابی و کاملا متفاوت با خودروهای برقی گذشته خبر میدادند. در جریان رویدادهای خبری و رسانهای و مقالههایی که منتشر میشدند، اشارهی زیادی به ایلان ماسک نمیشد. شاید شروع درگیری ماسک با بنیانگذاران را بتوان از همن دوره دانست. ماسک حتی روزی با مسئول روابط عمومی تسلا موتورز جلسه داشت و به او گفت اگر بهدنبال حفظ شغلش در شرکت است، باید اعتبار ماسک را نیز در محتوای روابط عمومی حفظ کند.
تسلا موتورز تصمیم داشت تا اولین محصولات رودستر را در سال 2006 به بازار عرضه کند و تا سال 2008 به سوددهی برسد. منتهی چالشهایی که در روند طراحی و توسعه پیشآمد، رونمایی نهایی از محصول را تا سال 2008 به تعویق انداخت. دراینمیان ابرهارد نیز پیشنهاد داد که از سمت مدیریت عامل کنار برود و روی توسعهی محصول متمرکز شود. او معتقد بود شرکت کنونی با 140 کارمند، نیاز به مدیرعامل باتجربهتر دارد و تسلا موتورز رویکردی شبیه به گوگل را در نظر داشت. درنهایت پس از بحثهای متعدد، هیئتمدیرهی تسلا ابتدا با جلسهای بدون حضور ابرهارد، مایک مارکس، مدیرعامل سابق Flextronics را استخدام کردند. بهخاطر چالشهای قانونی این تصمیم، جلسهای هم با حضور ابرهارد انجام شد و او بهصورت رسمی از سمت مدیریت عامل کنارهگیری کرد و بهعنوان «مدیر کل بخش فناوری» مشفول به کار شد.
رابطهی ماسک با ابرهارد آنچنان خوب نبود. بهگواه بسیاری از کارمندان و مدیران ابتدایی تسلا موتورز، ماسک رفتار عجیبی داشت. اگر فردی عدم توانایی در انجام کاری را از خود نشان میداد، ماسک دیگر او را بههیچوجه تأیید نمیکرد. همین رخداد برای ابرهارد و وظیفهی مدیریت عامل هم پیش آمد. درواقع ماسک بهنوعی بهدنبال اخراج ابرهارد از شرکتش بود. دراینمیان دعواهای حقوقی متعددی هم بین این دو نفر شکل گرفت و تسلا موتورز را پیش از عرضهی اولین خودرو، با چالشهای متعدد روبهرو کرد.
مایک مارکس در دوران مدیریت عامل تسلا، بسیاری از چالشهای اولیهی شرکت را برطرف کرد. او در شرکت قبلی سابقهی خوبی بهدست آورده بود و بهمعنای کامل، مدیریت اجرایی را درک میکرد. بسیاری از پروژههای اضافی و چالشهای مالی اولیهی تسلا در زمان مدیریت کوتاه مارکس از بین رفتند و او در نوامبر 2007 از مدیریت عامل برکنار شد. زیو دروری، مدیرعامل سابق شرکت Cliffor Electronics بهعنوان جایگزین مارکس مسئولیت مدیرعاملی را برعهده گرفت. درنهایت اولین خودروی تسلا رودستر در 31 اکتبر 2008 به اولین مشتری تحویل داده شد که در سال 2006 با یک چک 100 هزار دلاری آن را پیشخرید کرده بود.
شروع دوران مدیریت ایلان ماسک
ایلان ماسک درنهایت در اکتبر 2008 و پس از عرضهی اولین تسلا رودستر، بهعنوان مدیرعامل شرکت تسلا موتورز مشغول به کار شد و 25 درصد از نیروی انسانی شرکت را تعدیل کرد. او تا آن زمان 55 میلیون دلار در شرکت سرمایهگذاری کرده بود. ایلان ماسک در مصاحبهای گفته بود که سرمایهگذاری زیادی در تسلا موتورز انجام داده است و بالاخره زمان کنترل کامل شرکت توسط او فرا رسیده بود. تارپنینگ و ابرهارد در همان سال شرکت را ترک کردند.
اولین محصولات تسلا در دستهی خودروهای برقی بدون چالش نبودند. تا ماه مه سال 2009، شرکت حدود 75 درصد از رودسترهای فروخته شده بین مارس 2008 تا آوریل 2009 را فراخوانی و مهندسان تعمیر خود را برای برطرف کردن مشکل فنی خودروها اعزام کرد. همین چالشها، برخی از مشتریان اولیه را مأیوس کرد که از افراد سرشناس هم بودند. بهعنوان مثال جورج کلونی، بازیگر مشهور هالیوودی خودروی تسلا رودستر خود را فروخت. او از تجربهی نهچندان مناسب رانندگی با رودستر ناراحت بود و در بسیاری از مواقع، مجبور به تعمیر خودرویش میشد. دراینمیان ماسک مسئولیت حفظ اعتبار شرکت را بهخوبی انجام میداد. او از همان دوران با توییتهای خبرساز خود، تسلا را در صدر اخبار نگه میداشت و حتی در توییتی، به شکایت جورج کلونی هم پاسخ داد و مشکلات در اولین محصول یک شرکت را طبیعی دانست.
ایلان ماسک پس از میلیونها دلار سرمایهگذاری، تصمیم به در دست گرفتن کنترل کامل تسلا گرفت
محصول بعدی تسلا که برای ورود جدی به بازار تجاری آماده میشد، Model S نام داشت. نمونههای اولیهی این خودروی سدان در مارس 2009 رونمایی شد. خودرویی با 518 اسببخار قدرت و قیمت پایهی 76 هزار دلار که در صورت موفقیت، مسیر تسلا را برای تبدیل شدن به انتخاب اول خریداران، هموار میکرد. از رخدادهای مهم آن سال میتوان به ورود Daimler AG به جمع سرمایهگذاران تسلا اشاره کرد. بههرحال بحران اقتصادی سال 2008 به تسلا موتورز هم فشار وارد کرده بود و آنها بهدنبال سرمایهی جدید برای رهایی بودند. دایملر با پرداخت 50 میلیون دلار و تصاحب 10 درصد از سهام تسلا موتورز، بسیاری از چالشهای مالی را برطرف کرد.
حتی پس از جدا شدن ابرهارد هم چالشهای او با ماسک و تسلا ادامه داشت. مارتین در سال 2009 ماسک را متهم به دورغگویی در تعریف کردن داستان مشکلات تسلا کرد. ماسک در اکثر مصاحبهها، مشکلات مدیریتی ابرهارد را بهعنوان دلیل تأخیر در عرضهی اولین محصولات بیان کرد. ابرهارد حتی در بخشی از شکایت خود ادعا کرد که خودروی تسلای خودش بهصورت عمد از سوی شرکت با اشکال فنی ارسال شده است. تسلا موتورز در همان دوران با چالشهای مالی دستوپنجه نرم میکرد و وامی به ارزش 465 میلیون دلار از وزارت انرژی ایالات متحده گرفت. جابهجایی مرکز مدیریت شرکت نیز در همان سال انجام شد و کارمندان اصلی به مرکزی در پالو آلتو کالیفرنیا رفتند.
ایلان ماسک در سال 2010 تصمیم به عرضهی عمومی سهام تسلا گرفت که از همان ابتدا، روند صعودی را طی کرد. سهام شرکت در 29 ژوئن در بازار نزدک عرضه شد و 226 میلیون دلار سرمایهجدید را به تسلا وارد کرد. در همان سال، غول ژاپنی صنعت خودروسازی، تویوتا، تصمیم به سرمایهگذاری در تسلا گرفت و با پرداخت 50 میلیون دلار، یک شراکت عمومی جهت تولید خودروهای برقی و قطعات مرتبط را هم با برند آمریکایی شروع کرد.
ایلان ماسک در کنار نماینده تویوتا و آرنولد شوارتزنگر، فرماندار وقت کالیفرنیا
حرکت مهم تسلا موتورز در مسیر تولید خودرو، در 27 اکتبر 2010 رخ داد. شرکت آمریکایی به کارخانهی جدیدی در فرمونت کالیفرنیا رفت که قبلا تحت مالکیت و مدیریت مشترک جنرال موتورز و تویوتا بود. تولید انبوه مدل S در همان کارخانه شروع شد و مدلهای بعدی یعنی Model X و Model 3 نیز بهسرعت به خط تولید اضافه شدند.
تسلا مدل S بالاخره در اکتبر 2011 در انظار عمومی ظاهر شد. ایلان ماسک که دیگر بهصورت کامل به چهرهی عمومی تسلا موتورز تبدیل شده بود، در یک میهمانی خصوصی در فرمونت، نمونهی اولیهی خودرو را به نمایش گذاشت. یک سال بعد، نوبت به رونمایی از شاسیبلند کراساور تسلا بود. تسلا مدل X در رویدادی در استودیوی طراحی هاوثورن کالیفرنیا رونمایی شد، اما هنوز زمان زیادی تا رونمایی از محصول نهایی باقی مانده بود. در همان سال، تسلا موتورز برنامههای حمایتی از مشتریان خود را با جدیت شروع کرد و در اولین اقدام، شبکهی Supercharger را با 6 ایستگاه شارژ در کالیفرنیا رهاندازی کرد. صاحبان تسلا مدل S بهصورت رایگان از این ایستگاهها استفاده میکردند.
شروع سال 2013 با بحران جدی برای تسلا همراه بود. آنها مدل S را به بازار عرضه کرده بودند، اما ارزش سهام شرکت با شیب شدیدی بهسمت سقوط میرفت. اشلی ونس، نویسندهی کتاب زندگینامهی ایلان ماسک میگوید او در آن دوران حتی تصمیم به فروش تسلا به گوگل گرفت. ایلان ماسک تصمیم داشت تا شرکتش را با دریافت 6 میلیارد دلار به گوگل بفروشد. البته در ماه مه، مجددا ارزش سهام افزایش یافت و ماسک پیشنهاد خود را پس گرفت.
اولین گزارش سوددهی فصلی تسلا در هشتم می 2013 منتشر شد. خودروساز انقلابی پس از نزدیک به یک دهه فعالیت، بالاخره به سوددهی رسیده بود و 11 میلیون سود فصلی گزارش کرد. در همان سال، حادثهای برای یکی از خودروهای تسلا رخ داد که بار دیگر آنها را به صدر اخبار رساند. یک خودروی تسلا در جریان تصادفی دچار آتشسوزی شد. اگرچه رانندهی آن خودرو دچار جراحتهای جدی نشد، اما چند حادثهی مشابه در ماههای بعد رخ داد که نیاز به بهبود وضعیت ایمنی خودروهای تسلا را دوچندان کرد.
ورود به دنیای انرژیهای پاک
تسلا از حدود سال 2013 تصمیم به ورود جدی به صنعت انرژیهای پاک گرفته بود. آنها با فروش دو میلیارد دلار اوراق قرضه، در سال 2014 تصمیم به راهاندازی کارخانهای برای تولید اختصاصی باتری برای خودروی Model 3 گرفت. کارخانهی گیگافکتوری در نوادا راهاندازی شد که مسئولیت تولید تجهیزات ذخیرهسازی برق برای کسبوکار انرژیهای پاک شرکت را هم برعهده داشت. ایلان ماسک در همان سال اولین ایدهها برای ورود تسلا به صنعت خودروهای خودران را نیز مطرح کرد که نشان از بلندپروازی قابلتوجه او برای شرکت تحت مدیریتش داشت.
اولین محصولات تسلا که خارج از کسبوکار خودروسازی تولید شدند، کاربران خانگی را هدف قرار دادند. ایلان ماسک در آوریل 2015 از تولید دو محصول بهنامهای Powerwall و Powerpack خبر داد که برای ذخیرهسازی نیرو و استفاده از سیستم توزیع برق خانگی و صنعتی کاربرد داشتند (محصول اول برای کاربرد خانگی و دومی برای کاربردهای صنعتی). خانههایی که از پنلهای خورشیدی برای تأمین نیروی موردنیاز خود استفاده میکردند، با استفاده از این باتریها توانایی ذخیرهی نیروی تولیدشده را هم پیدا میکردند.
از رخدادهای مهم دیگر تسلا در سال 2015 میتوان به خرید شرکت Riveria Tool & Die اشاره کرد که زیرساختهای تولیدی شرکت را برای تولید انبوه مدل 3، بهبود میداد. فعالیتهای جدید و هدفگیری بازارهای متنوع، باز هم نیاز به سرمایه داشت. تسلا موتورز برای تأمین هزینههای جدید، در سال 2015 مجبور به فروش 2/69 میلیون سهم به ارزش 738 میلیون دلار شد. اکثر سرمایهی دریافتشده، در پروژههای زیرساختی شرکت استفاده شد. از برنامههای جدید میتوان به راهاندازی یک کارخانهی تولید باتری و یک مرکز تولید خودروی مدل 3 اشاره کرد.
تسلا مدل X
تسلا مدل X در سپتامبر 2015 بهصورت رسمی به بازار راه یافت. کراساور جدید آمریکایی با قیمت پایهی 89 هزار دلار فروخته میشد، اما مشتریها عموما برای دریافت آپشنهای بیشتر، تا 100 هزار دلار برای این خودرو پرداخت میکردند. خبر مهم دیگر آن سال، در ماه اکتبر منتشر شد. تسلا موتورز بالاخره فناوری خودران را به خودروهای خود اضافه کرده بود و auto-pilot بهعنوان گزینهای جدید در خودروهای تسلا پیادهسازی شد. البته تجربهی رانندگی خودکار با تسلا بهصورت کامل بینیاز از راننده نبود و توجه او را نیاز داشت.
مدیران تسلا چند مرتبه برای تأمین سرمایهی موردنیاز، اقدام به فروش سهام کردند
تسلا Model 3 که سالها در بخشهای تحقیق و توسعهی تسلا چرخیده بود، بالاخره در مارس 2016 رونمایی شد. تسلا موتورز با این خودرو تصمیم داشت تا بدنهی بازار را هدف قرار دهد و محصولی برای مصرفکنندهی عادی تولید کند. وارد شدن به جریان تولید انبوه مدل 3، نیازمند سرمایهی بیشتر بود و تسلا با فروش سهام خود به ارز 1/46 میلیارد دلار، سرمایهی موردنظر را تأمین کرد. ماسک در آن زمان پیشبینی کرده بود که برای رسیدن به هدف تولید 500 هزار خودرو در سال 2018 در کارخانهی فرمونت، به بیش از دو میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد.
ایلان ماسک همیشه با خبرسازی شناخته میشود. او در بازاریابی محصولات خود هنر بالایی دارد و بسیاری رفتارش را شبیه به استیو جابز فقید میدانند. البته رویکردهای مدیرعامل تسلا همیشه هم موفق نبودند. او در سال 2017 پیشبینی کرد که شرکتس به ظرفیت تولید 100 تا 200 هزار خودرو در نیمهی دوم سال 2017 میرسد و در سال 2018 نیز رکورد تولید 500 هزار دستگاه را ثبت خواهد کرد. رکوردی که 6 برابر تولید شرکت در سال 2016 بود. پیشبینیها و ادعاهای ماسک درنهایت به حقیقت نپیوست و تسلا (از سال 2017 نام شرکت از تسلا موتورز به تسلا تغییر یافت) تنها 55 هزار خودرو در نیمهی دوم 2017 تولید کرد. مشکل دیگر تسلا در سال 2017، اولین حادثهای بود که برای رانندهای با سیستم رانندگی خودکار تسلا رخ داد. اولین حادثه، حوادث دیگری را هم بهدنبال داشت که تاحدودی اعتبار تسلا را خدشهدار کرد. البته شرکت در همان سال اعلام کرد که خودروی مدل X ازسوی سازمان National Highway Safety Traffic Administration امتیاز ایمنی عالی را دریافت کرده است و کمی از فشار انتقادها کاست.
ورود جدی تسلا به صنعت انرژیهای پاک در سال 2016 و با خرید شرکت SolarCity انجام شد. این شرکت که توسط پسرعموهای ماسک راهاندازی شده بود، با دریافت 2/6 میلیارد دلار به زیرمجموعهی تسلا پیوست. ایلان ماسک پیش از خرید سولارسیتی، بهعنوان رئیس هیئتمدیرهی آن فعالیت میکرد و از سرمایهگذاران اصلی هم محسوب میشد.
از اقدامهای مهم تسلا برای بازاریابی هرچه بیشتر پیرامون فناوری انرژیهای خورشیدی، میتوان به خرید جزیرهی تائو با 600 نفر جمعیت اشاره کرد. این جزیره در سال 2016 به مالکیت تسلا درآمد تا شرکت، توانایی خود را در تأمین 100 درصدی انرژی پاک برای یک منطقهی مسکونی، نشان دهد. در همان دوران، شرکت آلمانی Grohem Engineering نیز به زیرمجموعهی تسلا پیوست تا اتوماسیون تولیدی را در شرکت بهبود دهد.
سالهای اخیر و وضعیت کنونی برند تسلا
غول چینی دنیای فناوری، تنسنت، در سال 2017 با پرداخت 1/8 میلیارد دلار، پنج درصد از سهام تسلا را تصاحب کرد. سرمایهگذاری چینیها در یک شرکت آمریکایی اگرچه با بحث و جدلهای فراوان همراه بود، اما قطعا بسیاری از نیازهای مالی تسلا را برطرف میکرد. البته در همان سال، تویوتا از فهرست سهامداران تسلا خارج شد.
برنامههای تسلا برای توسعهی خدمات در حوزهی انرژیهای پاک، در سالهای اخیر با جدیت ادامه یافتهاند. برند آمریکایی در سال 2017 در همکاری با شرکتهای استرالیایی پروژهی عظیمی را برای تأمین برق در جنوب این کشور شروع کرد. بزرگترین باتری جهان در سطح نیروگاهی، حاصل این پروژه بود که بهنام Hornsdale Power Reserve و با ظرفیت 100 مگاوات شروع به کار کرد و در دسامبر 2017 به شبکهی برق اصلی وصل شد. از فعالیتهای مشابه دیگر میتوان به ارائهی 700 پنل خورشیدی برای تأمین نیروی بیمارستانی در پورتو ریکو اشاره کرد.
Tesla Semi
سال 2017 با تمام رخدادهای مثبتی که برای تسلا داشت، با بحران اقتصادی و بازار سهام نیز همراه بود. آنها که لقب ارزشمندترین شرکت خودروسازی جهان را هم دریافت کردند، همیشه با انتقاد تأخیر در تحویل خودرو روبهرو بودند. همین تأخیرها در تحویل مدل S و X باعث شد تا تسلا خسارت 12 میلیارد دلاری را در بازار سهام تجربه کند و 5/6 درصد از ارزش خود را از دست بدهد. از محصولات اخیر و خبرساز تسلا میتوان به کامیون برقی این شرکت اشاره کرد که در سال 2017 و بهنام Tesla Semi رونمایی شد. تسلا ادعا میکرد که تولید کامیون از سال 2019 شروع خواهد شد.
تسلا در همان رویداد رونمایی از کامیون سمی، یک سورپرایز برای حاضران داشت. آنها مدل 2020 تسلا رودستر را در پایان رویداد رونمایی کردند و ماسک ادعا کرد که مدل جدید، با باتری 200 کیلوواتساعتی، تا هزار کیلموتر رانندگی را تضمین میکند. از دیگر مشخصات ادعای تسلا رودستر 2020 میتوان به زمان 1/9 ثانیهای برای رسیدن از سرعت صفر به 100 کیلومتربرساعت اشاره کرد. ماسک میگوید مدل 2020 توانایی رسیدن به حداکثر سرعت بیش از 400 کیلومتربرساعت را دارد. طبق ادعای او، تسلا رودستر 2020 باید پس از عرضهی مدل جدید S عرضه شود که خود در پایان 2020 به بازار خواهد رسید.
طرح اولیه تسلا رودستر 2020
باوجود تمامی اخبار مثبت و جذابی که همیشه پیرامون تسلا و مدیرعاملش، ایلان ماسک، میشنویم، این شرکت همیشه با بحران تأخیر در تولید و تحویل روبهرو بوده است. اولین بحران سال 2018، مشکل تولید سدان مدل 3 بود. شرکت در همان ماه ابتدایی سال اعلام کرد که توانایی رساندن تولید به پیشبینیها را ندارد. تیم تحت مدیریت ایلان ماسک، تولید هفتگی پنج هزار دستگاه مدل 3 را پیشبینی کرده بود، اما پس از گذشت سه ماه تنها موفق به تولید 2،425 دستگاه شد. شاید بهخاطر همین مشکلات بود که ماسک مجددا تصمیم به انجام برنامهای بازاریابی گرفت و در فوریهی همان سال، یک دستگاه تسلا رودتسر را با یک موشک اسپیس ایکس به فضا فرستاد. البته آنها بالاخره در ماه ژوئیه موفق شدند تا ظرفیت تولید شرکت را به تولید پنج هزار دستگاه در هفته برسانند.
تسلا پس از چند ماه چالش و بحران در ابتدای سال 2018، در ماه اوت اتفاقی مثبت را تجربه کرد. آمارها نشان میداد که Model 3 فروشی بیش از خودروی برقی نیسان موسوم به Leaf داشته و رتبهی اول فهرست پرفروشترینها را تصاحب کرده است. تسلا موفق به فروش 59 هزار دستگاه از خودروی برقی خود شده بود، درحالیکه محصول نیسان آمار فروش 57 هزار دستگاه را ثبت کرد.
تسلا مدل 3
رخداد مهم تاریخی دیگر در ماه اوت برای تسلا، توییت جنجالی ایلان ماسک بود. مدیرعامل تسلا اعلام کرد که قصد خصوصی کردن شرکت را دارد. همین خبر باعث افزایش ارزش سهام شرکت بهمیزان 10 درصد در هفتم اوت شد. البته ایلان ماسک بعدا از این ایدهی خود هم مانند تصمیم فروش شرکت به گوگل، صرفنظر کرد.