بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - شهر: توسعه و ترویج دوچرخه سواری به عنوان یک شیوه حمل و نقلی در شهر تهران، اتفاقی نیست چرا که باید چرخه توسعه به صورت کامل انجام پذیرد. یکی از بخش‌های حلقه توسعه، مسیرهای استاندارد دوچرخه سواری هستند که برای رسیدن به این هدف باید به جزئیات طراحی مسیرها توجه شود. استاندارد نبودن طراحی بخشی از مسیرهای دوچرخه سواری یکی از کمبودهای شهر تهران در این حوزه است.

مهدی حسن زاده، مشاور توسعه دوچرخه سواری و پیاده مداری در کشور در گفتگو با شهر ، به منظور ارزیابی مسیرهای دوچرخه شهر تهران در شرایط فعلی آن‌ها را به سه دسته تقسیم بندی کرد و توضیح داد: بخش نخست، مسیرهای نسبتاً استانداردی هستند که شامل درصد بسیار پایینی در شهر تهران می‌شوند. ویژگی این مسیرها عرض و خط کشی نسبتا مناسب، رنگ مشخص و متمایز مسیر دوچرخه از دیگر مسیرها، اجرای نمادها و علائم مربوط به دوچرخه در فاصله‌های مناسب است. در این رابطه عرض مفید مسیر دوچرخه سواری یک طرفه باید حداقل یک متر و 50 سانتی متر و عرض مفید مسیر دوچرخه سواری دوطرفه دو متر و 50 سانتی متر است. به طور مثال بخشی از مسیر دوچرخه خیابان کریمخان نسبتاً استاندارد است.
او با بیان اینکه هر مسیر دوچرخه‌ای دارای تعدادی تقاطع است، افزود: متأسفانه در شهر تهران هیچ تقاطعی برای عبور ایمن دوچرخه‌ها برنامه ریزی و مناسب سازی نشده است. بیش از 60 درصد تصادفات مربوط به دوچرخه در محل تقاطع‌ها رخ می‌دهد. بنابراین تقاطع‌ها، گلوگاه‌های اصلی ایمن سازی مسیرهای دوچرخه هستند که می‌بایست به آن توجه شود.
حسن زاده درباره دسته دوم مسیرهای دوچرخه تهران (مسیرهایی با استاندارد پایین)، توضیح داد: ویژگی مسیرهای دوچرخه مجزا با استاندارد پایین شامل کم بودن عرض مسیر، عدم پیوستگی و حضور موانع در طول مسیر است. درصد بسیاری از مسیرهای مجزا در شهر تهران نظیر مسیر دوچرخه در خیابان بهشت و طالقانی شامل همین بخش می‌شوند.
مشاور توسعه دوچرخه سواری و پیاده مداری در کشور درباره بخش سوم مسیرهای دوچرخه یعنی مسیرهای ناکارآمد و غیر استاندارد، بیان کرد: به تازگی اجرای این دست از مسیرها در حال افزایش است. این مسیرها نه تنها مفید نیستند بلکه به توسعه دوچرخه سواری نیز لطمه وارد می‌کنند. این مسیرها مجزا نیستند و عرض کمی دارند. همچنین موانع متعددی در طول مسیر بر سر راه قرار گرفته و مسیر با سایر شیوه های حمل و نقلی از جمله پیاده روی تداخل دارد. خیابان شریعتی در منطقه 7 و بلوار ارتش در منطقه یک مثالی از این نوع مسیرها است.
او در پاسخ به این پرسش که چه اقداماتی می‌توان برای استاندارد سازی مسیرهای دوچرخه در شهر تهران انجام داد، گفت: تهران، تنها شهری در ایران است که برنامه مصوب جامع توسعه دوچرخه سواری دارد. یکی از بخش‌های این برنامه درباره مسیرهای دوچرخه سواری است که در هر منطقه شهر تهران بر مبنای استراتژی توسعه مسیرها شناسایی و پیشنهاد شده است. باید مسیرها برمبنای برنامه بالادستی مربوطه اجرا شود و هر مسیر دوچرخه سواری طبق استانداردهای جهانی دارای پنج ویژگی مشخص باشد. 
حسن زاده در توضیح این ویژگی‌ها، بیان کرد: پنج ویژگی مهم و اصلی هر مسیر دوچرخه‌ای شامل پیوستگی شبکه مسیرهای دوچرخه، ایمنی مسیرهای دوچرخه، راحتی مسیر،جذابیت مسیر و مستقیم بودن مسیر است.
او با تأکید براینکه عبور ایمن دوچرخه‌ها در تقاطع‌های شهر تهران تعیین تکلیف نشده است، افزود: وضعیت ایمنی تردد دوچرخه سواران در شهر تهران بسیار پایین و خطرناک است. یکی از دلایل مهمی که سبب می‌شود تا شهروندان تمایلی به دوچرخه سواری نداشته باشند، عدم ایمنی در شهر است. ایمنی دوچرخه سواران با سرعت خودروها در ارتباط است. به منظور افزایش ایمنی تردد دوچرخه سواران باید سرعت خودروها در معابر بویژه در محدوده تقاطع‌ها، کاهش پیدا کند.
به گفته حسن زاده؛ بیشتر مسیرهای دوچرخه در شهر تهران از راحتی مسیر برخوردار نیستند. برای مثال مسیر دوچرخه خیابان طالقانی به مسیر تردد یا پارک موتورسیکلت سواران تبدیل شده است.
او درباره ویژگی مستقیم بودن مسیرهای دوچرخه سواری، بیان کرد: طبق پرسشگری از دوچرخه سواران در سراسر جهان، اثبات شده است که اگر مسیرهای دوچرخه‌ از مبدأ تا مقصد سفر شهروندان 10 درصد طولانی تر شود دوچرخه سواران ترجیح می‌دهند از مسیرهای کوتاه تر استفاده کنند. ‌بنابراین در زمان طراحی و اجرای مسیرهای دوچرخه باید به این نکته توجه شود تا مسیر دارای پیچیدگی نباشد. باتوجه به اختلاف سرعت دوچرخه با دیگر وسایل نقلیه، انتخاب دوچرخه سواران کوتاه‌ترین مسیر برای رسیدن به مقصد است. بنابراین مسیرهای دوچرخه سواری باید در جهت مستقیم و کوتاه‌ترین فاصله باشد.
مشاور توسعه دوچرخه سواری و پیاده مداری در کشور در پایان، گفت: امید است که استاندارد سازی طراحی مسیرهای دوچرخه سواری با تدوین یک دستورالعمل و استاندارد جامع در دستور کار شهرداری تهران قرار گیرد در آینده شاهد ایجاد مسیرهای استاندارد دوچرخه با همان پنج ویژگی مذکور باشیم. این امر سبب تشویق و توسعه استفاده شهروندان از دوچرخه به عنوان یک شیوه حمل و نقلی می‌شود.
خبرنگار: ملیکا هاشمی