بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی -
حذف لایک از اینستاگرام چه پیامدهایی دارد؟
k ١.٨
٠
دیجیاتو / اواخر فروردین و در جریان کنفرانس F8 (رویداد سالانه فیسبوک برای توسعه دهندگان) آدام موسری مدیر اینستاگرام از آپدیت های تازه ای برای این شبکه اجتماعی خبر داد. طبق گفته وی قابلیت های بسیار زیادی طی سال جاری به این اپ اشتراک گذاری عکس اضافه خواهند شد: روش های تازه برای اشتراک گذاری استوری ها، خرید اقلام مختلف و یک دوربین به روز شده. موسری همچنین از کنار گذاشته شدن برخی امکانات از جمله حذف لایک از اینستاگرام و تعداد فالوورهای آن خبر داد. او در جمع توسعه دهندگان و اصحاب رسانه اعلام نمود که «تعداد لایک ها نیز خصوصی می شوند» به معنای آنکه دیگر تعداد لایک ها را در پایین پست های دوستان خود نخواهید دید.
جک دورسی مدیرعامل توییتر هم اوایل همان ماه و طی کنفرانس تد از ایده بزرگ خود خبر داده بود:
اگر قرار بود توییتر را از نو می ساختم تا این اندازه روی تعداد دنبال کننده ها یا تعداد لایک ها تاکید نمی کردم و حتی فکر می کنم که ابدا لایک را ایجاد نمی کردم.
چند هفته بعد از این اظهارات یوتیوب هم در پستی که در وبلاگش منتشر کرد از تغییری کوچک اما بزرگ در نمایش تعداد مشترکان کانال هایش خبر داد و اعلام نمود که از این پس اعداد را گرد می کند.
به نظر می رسد مدیران این شرکت ها بعد از سال ها بررسی موشکافانه به یک رویکرد کوچک اما مشترک دست یافته اند: از بین بردن اعداد و ارقام یا انطباق بخشیدن به آنها. این رویکرد را میتوان چرخشی قابل توجه در سرویس هایی دانست که با اعداد و ارقام علنی، قابل مقایسه و به تازگی ارزشمندشان شناخته می شوند. علاوه بر این چنین رویکردی این پرسش را در ذهن بسیاری ایجاد می کند که اگر این راهکار چنین شرکت هایی است آنگاه از نظرشان مشکل کدام است؟
اینفلوئنسرها، بیماران روحی
موسری در جریان F8 خاطرنشان کرد که ما نمی خواهیم اینستاگرام مانند یک رقابت به نظر برسد و در عوض دوست داریم به فضایی تبدیل شود که فشار در آن به حداقل میزان ممکن می رسد. حرف دورسی در مورد توییتر هم همین «مسمومیت» بود و به اعتقادش اگر اعداد و ارقام بزرگ به مشوقی برای چیزهای نادرست تبدیل نمی شدند، مسمومیت این فضا نیز کاهش پیدا می کرد. یوتیوب در ادامه اعلام کرد عملیاتی کردن این ایده کار زیادی برای آن ندارد: در ماه های اخیر اما این شرکت شاهد بروز مسائل جنجالی زیادی از جانب خالقان محتوا بود که تقریبا در تمامی آنها تعداد فالوورها (افزایش یا کاهش آنها) اصلی ترین موضوع مناقشه بود.
گرد شدن تعداد دنبال کنندگان کانال های یوتیوب صدای اینفلوئنسرها را در آورد
در اینکه اینستاگرام به محیطی مملو از استرس و فشار بدل شده تردیدی نیست؛ حتی راضی ترین کاربران توییتر هم تایید می کنند که این پلتفرم به محیطی سمی تبدیل شده است. اما نمی توان اینطور نتیجه گرفت که شبکه های اجتماعی یاد شده دیر به فکر بررسی انتقادات کاربرانشان افتاده اند. مشکل این شرکت ها مشکل کاربرانشان نیست. وظیفه آنها این است که مردم را به استفاده از سرویس هایشان مجاب نمایند. معیارهایی نظیر لایک نیز برای مدتی آنها را در رسیدن به این هدف یاری کرد و همزمان به کاربران جدید نشان داد که به دنبال چه باشند و موفقیت در این پلتفرم ها چه رنگ و بویی دارد. همه اینها اما در مرحله رشد اتفاق افتادند: هم رشد کاربران جدید و هم پلتفرم های تازه ای که به آن ملحق می شدند. در واقع به نظر می رسید که اولویت های همه آنها یکی باشد. حالا اما آن دوران سپری شده.
در سال 2019 به سر می بریم و توییتر بیشتر از هر زمان دیگری و با احتساب همه فاکتورها (به غیر از ارزش سهامش) ساکن و راکد به نظر می رسد. حالا دیگر تعداد دنبال کنندگان لزوما به معنای مشارکت نفرات بیشتر در یک پست نیست و بسیار رایج است که ببینیم یک برند با صدها هزار دنبال کننده پستی را منتشر کند و هیچ بازخوردی از سوی دنبال کنندگانش دریافت نکند (این شرکت اخیرا یکی دیگر از معیارهای عددی اش را هم کنار گذاشت و دیگر تعداد کاربران فعال ماهانه اش را برای سرمایه گذارانش فاش نمی کند و در مقابل روی معیار دیگری تمرکز می کند: تعداد کاربران فعال روزانه با قابلیت درآمدزایی).
از این لحاظ شاید بتوان اینستاگرام را مایه افتخار فیسبوک دانست و آنطور که مدیرانش گفته اند این پلتفرم همچنان به رشد خود ادامه می دهد.
یکی از پیامدهای حذف لایک از اینستاگرام کاهش تمایل کاربران به پست کردن محتوا روی آن و افزایش گرایششان به استفاده از استوری ها خواهد بود
یکی از پیامدهای حذف لایک از اینستاگرام که البته راهکار مناسبی هم برایش ارائه شده این است که مردم دیگر تمایلی به پست کردن محتوا روی فیدهای خود نخواهند داشت و در عوض گرایش آنها به استوری ها بیشتر می شود (چهارده ترفند برای آنکه استوری های جذابتری در اینستاگرام داشته باشیم) که قابلیتی کپی شده از اسنپچت است. حذف شدن معیاری مانند تعداد لایک ها از پایین پست های اینستاگرام ممکن است باعث کم شدن استرس میان کاربران آن شود و همزمان این حس را که عامل اولیه محبوبیت اینستاگرام رو به افول گذاشته را در میان کاربران کمرنگ می کند.
اما مشکل اصلی از نگاه اینستاگرام این نیست که رشدش متوقف شده یا مردم دیگر از آن استفاده نمی کنند بلکه مساله این است که مردم بخش هایی را کمتر از باقی قسمت ها استفاده می کنند و به تمامی امکانات آن توجه ندارند.
شبکه های اجتماعی در غیاب اعداد
تابحال از خود سوال کرده اید که یک شبکه اجتماعی فاقد اعداد و ارقام چگونه خواهد بود؟ با در نظر داشتن اهمیت اعداد و ارقام در تاریخ رشد سریع و سلطه شبکه های اجتماعی نمیتوان نمونه های خوبی را در گذشته پیدا کرد. این اعداد همواره به عنوان روش های ناکامل اما پرکاربرد برای برشمردن انقلاب ها، نکته های لطیف، ناکامی ها و ریاست ها به کار رفته اند. و اسامی اختصاصی و بعضا قرضی آنها (اشتراک گذاری، لایک، فالو، ویوو) به مکالمات هر روزه ما نفوذ کرده است.
توییتر و اینستاگرام در ابتدای تجربه کاری خود فیدهای زمانی ساده ای را در اختیار کاربرانشان قرار دادند و معیارهای قابل رویت نیز مکانیزم ثانویه آنها برای مرتب کردن محتوای فیدها بود. این اعداد (چند نفر موضوعی را پسندیده اند یا روی آن نظر داده اند یا موضوعی را بازنشر کرده اند یا فردی را دنبال کرده اند) در اصل نوعی سیستم ارزشگذاری بی رحم، آشکار و جانبدارانه بود.
با حذف لایک از اینستاگرام شاید این پلتفرم به محیط زیباتری بدل شود اما قطعا اینستاگرامی که امروز می شناسیم ساخته نمی شد و چه بسا فیسبوک هم به خرید آن رغبتی نشان نمی داد؛ همان اینستاگرامی که به محلی برای اعلام حضور افراد تاثیرگذار بدل شده و بیش از یک میلیارد نفر را گرد هم آورده است.
معیارهای اینستاگرام برای نمایش محتوا تغییر کرده است
اما با نگاه به آینده تصور یک شبکه اجتماعی فاقد عدد و رقم برایمان جذابتر خواهد بود. اگر قبل از هرچیز استوری های اینستاگرام را نگاه میکنید آنگاه شما نیز دانسته یا نادانسته به حذف لایک از اینستاگرام تمایل دارید و امیدوارید که این پلتفرم چنین تغییری پیدا کند. و امروز آنچه در توییتر و اینستاگرام می بینید به مجموعه ای از نشانه ها بستگی دارد؛ چیزهایی که در گذشته لایک کرده اید، مدت زمانی که صرف مشاهده محتوای اشتراک گذاری شده توسط یک مخاطب خاص کرده اید، ارتباط خصوصی که با یک کاربر خاص داشته اید یا علاقه ای که به یک موضوع خاص از خود نشان داده اید. به بیان دیگر در آینده نزدیک پست ها براساس تقدم و تاخر زمانی، تعداد لایک ها و ریتوییت ها برایتان نمایش داده نمی شوند. البته نشانه هایی که برشمردیم نیز همگی متریک هستند؛ متریک هایی غیرقابل رویت برای کاربران اما خوانا و روشن برای خود پلتفرم ها.
تصور کنید معیاری به اپ اینستاگرام شما اضافه شود که دفعات اسکرول کردن فید یا تعداد دفعاتی که روی محتواها اشاره کرده اید یا ثانیه هایی که به یک عکس خیره شده اید را نشان می دهد. همه اینها همین حالا هم در جایی موجود هستند و شاید براساس آنهاست که محتوای هر روزه فید شما مشخص می شوند.
با در نظر داشتن آنچه گفته شد، این ایده که متریک ها همان مشکل هستند بسیار شبیه به گفته شرکت هایی به نظر می رسد که معتقدند کاربرانشان دیگر قابل اعتماد نیستند و دیگر نمی توانند به دیتایی که این کاربران در طول سالیان امکان مشاهده شان در اختیار آنها قرار داده اند اعتماد کنند. این متریک ها در واقع عمری بیشتر از مقدار مورد نظر اولیه شان داشته اند و در پشت صحنه نقش های جدیدی به آنها محول شده است.
تا به امروز لایک ها و ریتوییت ها به عنوان نشانه هایی برای مردم تفسیر می شدند. حالا اما آنها به نشانه هایی برای ماشین ها بدل شده اند. در نسخه های جدیدتر از فید شبکه های اجتماعی یاد شده که محتوایشان هم براساس فرایندهای مختلفی انتخاب می شوند، توییتر و اینستاگرام از وجود ده ها متریک مختلف خبر می دهند که به صورت پیش فرض از نظرمان پنهان هستند. اما اگر همین حالا هم فیدهای اینستاگرام و توییتر براساس متریک های پنهانی متعدد انتخاب شده اند چرا این پلتفرم چند متریک دیگر را از نظرمان پنهان نکنند؟
بعد از اعلام این خبر از سوی اینستاگرام تعدادی از اینفلوئنسرهای حرفه ای این پلتفرم ناراحتی خود را از آن ابراز کردند و به غیر از آنها پاسخ صریح و روشنی از سوی کاربران در رابطه با این تصمیم دریافت نشد. این شرکت در ادامه تغییرات مد نظر خود را در کانادا اعمال کرد. در این کشور کاربران با این پیغام روبرو شدند: ما می خواهیم دنبال کنندگان شما روی محتوایی تمرکز کنند که با آنها به اشتراک می گذارید نه تعداد لایک هایی که هر پست می گیرد. اینکه چنین تغییری در اینستاگرام نهایی و همیشگی می شود یا خیر هنوز مشخص نشده (برای برخی کاربران فرایند تست این نسخه جدید به پایان رسیده است)
در یوتیوب اما، جایی که تغییرات واقعی و به مراتب کوچک تر بودند (یعنی نمایش اعداد گرد شده از تعداد دنبال کننده ها به جای ارقام واقعی که تشخیص نوسانات کوچک جهتی را دشوار می کرد) پاسخ به این تغییرات تندتر بوده. تجربه روزانه استفاده از اینستاگرام و توییتر در سال های اخیر این حس را در کاربران آنها ایجاد نموده که تعداد پایین اعداد و ارقام ارتباط چندانی با واقعیت یا ارزش یک چیز ندارد.
در یوتیوب اما دنبال کننده ها و تعداد دفعاتی که یک ویدیو مشاهده می شود مستقیما با پرداختی این شرکت ارتباط دارد. یکی از صدها کاربری که به انتشار این خبر از سوی یوتیوب واکنش نشان داد اینطور نوشت: کسی این تغییر را نمی خواهد. فرد دیگری نوشت: آنها که اطلاعات اکانت خود را به صورت پابلیک یا عمومی نگه داشته اند می خواهند که اعداد کامل برایشان نمایش داده شود. یکی دیگر از کاربران یوتیوب نیز در واکنش به این خبر چنین نوشت: بهتر است زمان خود را صرف رفع مشکلاتی کنید که کاربران در سایت گزارش داده اند نه خلاصه کردن اعداد و ارقام که به حذف فرصت های بالقوه کاری منجر می شود. شخص دیگری هم نوشت: چرا تا این حد از خالقان محتوای خود بیزارید؟
این واکنش های ملودرام نشان دهنده نوعی درک منطقی از ماهیت یوتیوب و هر شبکه اجتماعی دیگری است: بازاری با اجناس، پول، برنده ها و بازنده های خاص خود که توسط یک شرکت بسیار قدرتمند و بی مسئولیت اداره می شود. اعداد و ارقام یعنی پول و دانستن این اعداد نوعی حس زودگذر از دانش و کنترل را در محیطی ایجاد می کند که می تواند توسط اسرار اداره شود. برای کاربران اعداد یعنی قدرت و برای پلتفرم ها قدرت یعنی پنهان کردن این اعداد.