چاپ

سیاست و بازاریابی - شاید نتوان کشوری مانند ایران پیدا کرد که در آن، هزینه‌ای چندبرابر درآمد سالیانه برای ارزان‌ترین خودروها پرداخت شود. در سمت دیگر ماجرا، طبقه‌ی مرفه و متمول ایران نیز میلیاردها تومان برای مدل‌های خارجی هزینه می‌کنند.

صحبت از قیمت پراید و مقایسه‌ی آن با درآمد متوسط مردم ایران، توضیح واضحات و گزافه‌گویی است. با شروع سال 1398، ارزش دلار به 15 هزار تومان رسید و طبیعتا، بسیاری از افراد جامعه با هدف جلوگیری از کاهش ارزش دارایی‌های نقدی خود، به خرید خودروهای مختلف روی آوردند. هرچند نمی‌توان از گناه خودروسازان و کاهش تولید آن‌ها به‌سادگی گذشت، مهم‌ترین مقصر این فاجعه از نگاه کارشناسان، مدیریت انحصاری بازار و جلوگیری از واردات خودرو به بهانه‌های مختلف است. از یک سو، حمایت از تولیدکننده‌ی ایرانی و شاغلان در صنعت خودرو بهانه می‌شود و از سویی دیگر، کمبود منابع ارزی و اهمیت جلوگیری از خروج سرمایه‌ها دغدغه‌ی دولت‌مردان است.

روزگاری نه‌چندان دور، انواع خودروهای لوکس با قیمت بیش از یک میلیارد تومان در بازار ایران انگشت‌شمار بودند. پیش از جهش قیمت دلار به رقم‌های بیشتر از 4,000 تومان، محصولاتی از پورشه و مازراتی با قیمت 1 تا 1.5 میلیارد تومان فروخته می‌شدند. درضمن، اندک مدل‌های سفارشی از مرسدس بنز و بی‌ام‌و هم به‌لطف شرایط ویژه و به‌دلیل کم‌یاب‌بودن در ایران، قیمت 9 رقمی داشتند. باوجوداین، حالا شرایط متفاوت از سال 1396 است و پیداکردن خودروهایی با برچسب قیمت بیش از یک میلیارد تومان در بازار تهران و مشهد و دیگر شهرهای بزرگ سخت نیست. اتفاقا این محصولات به‌راحتی خرید‌وفروش می‌شوند و شرایط رکود را نشان نمی‌دهند. مقاله‌ی مرتبط:
فهرست قیمت پرفروش‌ترین خودروهای ایران در بازار آزاد
موضوعی که ذهن افکار عمومی را به‌شدت آزار می‌دهد، جولان خودروهای میلیارد تومانی با پلاک ملی و مدل‌های جدید است. از دیدگاه عامه‌ی مردم، اختلاف طبقاتی وجود دارد و البته هر شخص متمول، حق دارد از امکانات مالی‌اش برای انواع محصولات لوکس هزینه کند؛ اما باتوجه‌به ممنوعیت واردات خودرو از اواسط سال 1396 و محدودیت مربوط‌به مدل‌های دارای پیشرانه‌ی حجیم (بیش از 2.5 لیتر)، برخورد دوگانه‌ی گمرک و قوانین مربوط‌به واردات خودروهای خارجی، چگونه توجیه می‌شود. آیا نمی‌توان با واردات مدل‌های دست‌دوم و اقتصادی از خارج، افزایش قیمت محصولات ساخت داخل را مدیریت کرد؟ بازار خودرو ایران در چنگال انحصار
علی خاکساری ، استاد دانشگاه علامه‌طباطبایی، با اشاره به آشفته‌بازار خودرو عنوان کرد: این وضعیت ناشی از سوء‌مدیریت و وجود انحصار در بازار و ممنوعیت واردات خودرو است که هزینه‌های سرسام‌آوری روی دوش مردم تحمیل می‌کند. عرضه و تقاضای خودرو در بازار رقابتی واقعی، باعث تعیین قیمت خودرو می‌شود. بازار خودرو ایران سه دهه است که به انحصار جدی دچار شده و هرروز نیز این انحصار شدت می‌یابد. قیمت خودرو در کشورمان سرسام‌آور است و با هیچ معیاری نمی‌توان آن را توجیه کرد.
طبق استانداردهای جهانی، قیمت خودرویی معمولی و تولید روز باید معادل چهار ماه حقوق کارمند عادی باشد؛ در‌حالی‌که هم‌اکنون در ایران، با چنین وضعیتی روبه‌رو نیستیم. البته منظور از خودرو معمولی، خودروهای بی‌کیفیتی تولید داخل نیستند. قیمت گران خودرو در ایران لطماتی جدی به سلامت مردم و محیط‌زیست و اقتصاد کشور می‌زند و هزینه‌هایی گزاف بر دوش مردم می گذارد. دست‌های پشت‌پرده و سوءاستفاده از سیل نقدینگی در بازار خودرو
سیدناصر موسوی لارگانی ، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، سیاست‌گذاری‌های اشتباه پولی دولت و بی‌انضباطی‌های مالی در بودجه را دلیل آشفتگی در بازار خودرو می‌داند. او معتقد است: نرخ خودرو در بازار آزاد را چه کسی تعیین می‌کند که اعلام می‌شود 5 درصد زیر قیمت بازار آزاد است؟ افزایش قیمتی که هم‌اکنون در بازار خودرو رخ داده، مشابه همان افزایش قیمتی است که سال گذشته در بازار ارز، طلا، سکه و مسکن اتفاق افتاد یا همانند افزایش قیمت گوشت است که سه ماه قبل اتفاق افتاد. ریشه تمام این افزایش قیمت‌ها در سیاست‌گذاری‌های اشتباه پولی دولت و بی‌انضباطی‌های مالی در بودجه است؛ یعنی برای آنکه اقتصاد تورم سنگین و نقدینگی سرگردان را شاهد نباشد، باید وزارت اقتصاد و بانک مرکزی و سازمان برنامه‌وبودجه رفتار خود را اصلاح کنند. این دلیل ماجرای افزایش قیمت‌ها است و سایر داستان، دیگر معلول ماجرا است. حالا پرسش این است که شما می‌خواهید دلیل ماجرا را حل کنید یا به‌دنبال راهکار‌هایی برای حل معلول‌ها باشید؟

سعید مؤتمنی ، رئیس اتحادیه‌ی نمایشگاه‌داران خودرو، درباره‌ی افزایش قیمت خودرو‌ها می‌گوید: در اول دی1397، سانتافه کرمان‌موتور 500 میلیون تومان بود؛ ولی امروز 950 میلیون تومان است. همچنین، سراتو شرکت سایپا 200 میلیون تومان بود؛ اما امروز 360 تا 370 میلیون تومان معامله می‌شود. مزدا نیز حدود 230 میلیون تومان بود که امروز حدود 500 میلیون تومان است. این فرضیه مطرح شده که برخی خودرو‌ها، مانند سانتافه، به‌نوعی رهبری قیمت بازار خودرو‌ها را در دست گرفته و تحولات قیمتی در این خودرو‌ها به بازار خودرو‌های خارجی هم وارد شده و از این مسیر بازار خودرو‌های داخلی نیز متلاطم شده است. فرضیه مذکور این موضوع را دنبال می‌کند که گویا دست‌هایی پشت‌پرده وجود دارند که بازار خودرو‌ها را به بازی گرفته‌اند.

درادامه‌ی مطلب، تعدادی از خودروهای بازار ایران را معرفی می‌کنیم که در نمونه‌های دست‌دوم با قیمت بیش از یک میلیارد تومان معامله می‌شوند. همچنین، نگاهی خواهیم انداخت به قیمت نمونه‌های دست‌دوم از این خودروها که در بازار کشورهای خارجی نواحی شمال‌غرب ایران، مثل گرجستان و آذربایجان و ارمنستان وجود دارند. در این مطلب، منبع استعلام قیمت خودروهای داخل ایران نمایشگاه‌های تهران و مشهد بوده‌اند و برای محاسبه‌ی قیمت مدل‌های موجود در خارج از کشور، به سایت AutoPapa مراجعه کرده‌ایم. این مقایسه نشان می‌دهد چگونه جلوگیری از واردات خودرو به افزایش قیمت نمونه‌های دست‌دوم منجر می‌شود. محصولات خانواده‌ی بی‌ام‌و
پرشیاخودرو به‌عنوان نماینده‌ی رسمی بی‌ام‌و در ایران فعالیت می‌کند و مشابه دیگر واردکنندگان خودرو، فعالیت در بازار را کاهش داده است. افزون‌براین، به‌آسانی‌ می‌توان مدل‌های 2017 و حتی 2018 از خودروهای لوکس سری 5 و سری 7 را در نمایشگاه‌ها مشاهده کرد. البته، کراس‌اورهای X3 و X4 شرایط مشابهی دارند.

مدل 2017 یا 2018 از بی‌ام‌و سری 7 با کارکرد صفر یا نزدیک به صفر کیلومتر، بین سه میلیارد تا چهار میلیارد تومان فروخته می‌شوند. نسخه‌های ویژه با امکانات بیشتر، ازجمله مدل 730i، ممکن است تا پنج میلیارد تومان ارزش داشته باشند و معامله شوند. این خودورها به‌دلیل استفاده از پیشرانه‌ی دولیتری توربوشارژ، مدتی قبل از ممنوعیت واردات خودرو، وارد ایران شده‌اند. بی‌ام‌و سری 5 هم شرایطی مشابه سری 7 دارد و البته، ارزان‌تر است. مدل 2018 از 530i صفرکیلومتر، حدود 2 تا 2.5 میلیارد تومان قیمت دارد. بی‌ام‌و X4 صفرکیلومتر و مدل 2018 کم‌یاب است. درمقابل، نمونه‌های کم‌کارکرد 2017 با پیشرانه‌ی دولیتری، قیمتی درحدود 2 تا 2.5 میلیارد تومان دارند. تعدادی از دیگر محصولات بی‌ام‌و، مثل سری 4 کوپه‌ی مدل 2016 و کراس‌اور X3 مدل 2017 و نمونه‌هایی از Z4 مدل 2015 هم، 1 تا 2 میلیارد تومان قیمت دارند.

در بازار کشورهای شمال‌غرب ایران، بی‌ام‌و 535i مدل 2016 با پیشرانه‌ی دولیتری و 20 هزار کیلومتر کارکرد، 22 هزار دلار قیمت دارد. کراس‌اور X4 مدل 2018 با پیشرانه‌ی 2.8 لیتر و کارکرد 10هزار کیلومتر نیز به قیمت 35 هزار دلار فروخته می‌شود. محصولات مرسدس بنز
یکی از محبوب‌ترین خودروهای بنز در ایران، نسخه‌ی پایه از کلاس E است که در بازار جهانی، ضعیف‌ترین پیشرانه را دارد. این خودرو با کد E200 مدل 2017 و پیشرانه‌ی دولیتری، حدود سه میلیارد تومان قیمت دارد. مدل 2016 کم‌کارکرد کد E250 نیز بیش از دومیلیارد تومان معامله می‌شود.

نکته‌ی بسیار جالب درباره‌ی بنزهای موجود در ایران، قیمت بسیار گران نمونه‌های مدل قدیمی است؛ مثلا S کلاس کد S500 مدل 2011 به‌لطف استفاده از پیشرانه‌ی 4.7 لیتری و امکانات رفاهی درخورتوجه، با 50 هزار تا 100 هزار کیلومتر کارکرد، بیش از دومیلیارد تومان قیمت دارد. حتی S350 مدل 2009 بیش از یک میلیارد تومان معامله می‌شود. نمونه‌های کم‌یاب، مثل CLS 500 مدل 2012 و SL350 مدل 2010، بین 1.5 تا 2.5 میلیارد تومان قیمت دارند.

در سایت‌های خارجی، مرسدس بنز E350 مدل 2013 با 25 هزار کیلومتر کارکرد، 15 هزار دلار قیمت‌گذاری شده است. مدل S550 ساخت 2009 با 10 هزار کیلومتر کارکرد و امکانات سری AMG و پیشرانه‌ی 5.5 لیتری 15 هزار دلار قیمت دارد. محصولات پورشه
معروف‌ترین خودرو پورشه در بازار جهانی، مدل 911 که در کشورمان نیز وجود دارد. البته در ایران، تعداد پانامرا و کاین بیشتری درمقایسه‌با 911 وارد شده‌اند.

هرچند غالب مدل‌های پورشه 911 در بازار ایران، ساخت 2013 و پیش از آن هستند، عموما بیش از 2.5 میلیارد تومان قیمت دارند. البته، اختلاف قیمت بین مدل 2010 و 2013 با کارکرد و امکانات مشابه، ممکن است به دومیلیارد تومان برسد. برای مثال، نسخه‌ی کروک 911 مدل 2013، شاید بیش از چهارمیلیارد تومان معامله شود. پورشه پانامرا 4S و کاین مدل 2012 یا 2013 نیز با 30هزار تا 50 هزار کیلومتر کارکرد، حدود دو تا سه میلیارد تومان قیمت دارند. عضو تازه‌ی این گروه، پورشه ماکان است که برخلاف بدنه‌ی کوچک‌تر، به‌لطف مدل‌های 2017 و 2018 تا سه‌ میلیارد تومان معامله می‌شود.

خارج از ایران، پورشه کاین 2011 با 67 هزار کیلومتر کارکرد، حدود 19 هزار دلار قیمت دارد. البته، می‌توان به پورشه 911 مدل 2002 نیز اشاره کرد که با 89 هزار کیلومتر کارکرد، قیمتش 17 هزار دلار است. محصولات تویوتا و لکسوس
به‌تازگی مطلع شدیم تویوتا راو4 صفر کیلومتر مدل 2017 در بازار تهران، با قیمت یک میلیارد تومان مشتری دارد. شایعه شده معدود مدل‌های واردشده با سال ساخت 2018 نیز قیمت 1.2 میلیارد تومانی دارند.

علاقه‌مندان تویوتا لندکروزر به قیمت دو تا چهار میلیارد تومانی برای مدل‌های دست‌دوم این خودرو عادت کرده‌اند. بزرگ‌ترین محصول ژاپنی بازار با پیشرانه‌ها‌ی 4 و 4.7 و حتی 5.7 لیتری، بین سال‌های 2012 تا 2017 به تعداد نسبتا زیادی به ایران وارد شده‌‌اند؛ درحالی‌که چگونگی واردات این محصولات به‌دلیل استفاده از پیشرانه‌ی حجیم سؤال‌برانگیز است. تویوتا کمری هم عضو جدید خانواده‌ی خودروهای میلیارد تومانی ایران محسوب می‌شود. به‌عنوان مثال، کمری هیبرید ساخت 2016 به‌شرط کارکردی کمتر از 30 هزار کیلومتر، 850 میلیون تا 1 میلیارد تومان قیمت دارد.

در بازار جهانی، مدل NX کراس‌اوری میان‌رده محسوب می‌شود و یکی از محصولات ارزان‌قیمت لکسوس است. این خودرو در نسخه‌ی پایه با کد NX 200T بیش از یک میلیارد تومان قیمت دارد و در بعضی نمایشگاه‌ها، با قیمت 1.5 میلیارد تومان در نمونه‌های صفرکیلومتر معامله می‌شود. لکسوس RX دست‌دوم مدل 2012 با حدود 100 هزار کیلومتر کارکرد، قیمتی مشابه NX مدل 2017 دارد. اندک‌ نمونه‌های صفرکیلومتر لکسوس RX ساخت 2018 هم در نمایشگاه‌های تهران دیده می‌شوند که قیمتشان 2.5 تا 3 میلیارد تومان است.

در کشور گرجستان، تویوتا راو4 مدل 2017 با 16 هزار کیلومتر کارکرد، 17 هزار دلار و کمری 2017 با 28 هزار کیلومتر کارکرد، 14 هزار دلار و لکسوس RX350 مدل 2013 با 70 هزار کیلومتر کارکرد، 20 هزار دلار آگهی شده‌اند. محصولات هیوندای و کیا
البته برای نگارنده هم مشاهده‌ی قیمت یک میلیارد تومان برای کراس‌اورهای کره‌ای عجیب است. نمونه‌ی صفرکیلومتر هیوندای سانتافه 2017 با امکانات متفاوت، 950 میلیون تا 1.2 میلیارد تومان قیمت دارد. شرایط برای کیا سورنتو هم مشابه سانتافه و در بعضی مدل‌ها گران‌تر است.

هیوندای جنسیس و سنتنیال نیز این‌ روزها به‌عنوان محصولی سوپرلوکس در بازار ایران مطرح هستند. این خودروها با مدل‌های 2012 تا 2014 و صفر تا 50 هزار کیلومتر کارکرد، 1 تا 1.5 میلیارد تومان قیمت دارند. همچنین، اندک نمونه‌های وارداتی از نسل جدید هیوندای سوناتا و آزرا به گروه خودروهای میلیارد تومانی بازار ایران پیوسته‌اند. مدل‌های کم‌کارکرد و سالم از هیوندای وراکروز (iX55) و کیا موهاوی ساخت 2013 نیز حدود 900 میلیون تومان تا 1 میلیارد توما، قیمت‌ دارند.

در بازار فروش خودروهای دست‌دوم گرجستان، هیوندای سانتافه 2014 با 48 هزار کیلومتر کارکرد، 15 هزار دلار و هیوندای آزرا 2013 با پیشرانه‌ی 3.3 لیتر و 59 هزار کیلومتر کارکرد، 6,850 دلار فروخته می‌شوند.