بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - شهر: مدیر دبیرخانه ستاد بازآفرینی پایدار کلانشهر تهران گفت: در بافت فرسوده برای رفع معارض در همه کوچه ها چیزی بیش از 2700 تیر برق باید جا به جا شود. از این تعداد 1200 تیر برق جا به جا شد و کوچه ها قابلیت عبور خودروهای امدادی را پیدا کردند. 15کیلومتر شبکه آبرسانی به صورت مویرگی در کوچه های بسیار کم عرض در بافت فرسوده نوسازی شده است.

به گزارش شهر، صاحبنظران همواره بر لزوم ایجاد سازوکاری برای تحقق مدیریت هماهنگ در نوسازی و بازآفرینی بافت های فرسوده و ناکارآمد، تاکید داشته اند که این امر با تصویب و ابلاغ سند ملی راهبردی احیاء، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری در مهرماه 1393 یک گام به سوی عملیاتی شدن برداشت.
محمدرضا ابراهیمی، مدیر دبیرخانه ستاد بازآفرینی پایدار کلانشهر تهران در گفتگو با «شهر» ارتباط ستاد ملی بازآفرینی و فعالیت شهرداری در این حوزه را مورد بررسی قرار داده و گفت: سال 93 نقطه عطفی برای شروع رویکرد مدیریت هماهنگ و همکارانه در نوسازی و بازآفرینی شهری بود. تا قبل از آن و با توجه به اولویت بندی ها برای رسیدگی به مسایل مختلف، متعدد و متنوع در خصوص رسیدگی به بافت های فرسوده و ناکارآمد در شهر تهران، تلاش مدیریت شهری عمدتاً به تسهیل و تسریع در نوسازی مسکن معطوف بود که در قالب تدوین، تصویب و اجرای طرح ها، برنامه ها و بسته های تشویقی و کمک به صدور پروانه مسکونی در بافت فرسوده عمل می شد، البته برای تملک و آزاد سازی عرصه مورد نیاز برای تامین خدمات نیز مسکن معوض ساخته می شد ولی این اقدام، همه فرآیند تامین و ارتقای سرانه های خدماتی در بافت که متولیان دیگری جز مدیریت شهری در آن دخیل هستند، نبود. با این همه در آن سال ها لزوم پرداختن به سایر جنبه های توسعه و نوسازی در یک محله فرسوده و ناکارآمد نیز کمابیش مطرح می شد.
نوسازی بافت فرسوده به مسکن خلاصه نمی شود
او در تشریح این نکته که نوسازی به مسکن خلاصه نمی شود افزود در مثالی ساده می بینیم که اگر صرفاً خانه ها را نوسازی کنیم و به بهسازی کوچه ها نپردازیم همچنان تیربرق های قبلی در وسط کوچه باقی می مانند که این وضعیت باعث تداوم نفوذناپذیری معابر بافت فرسوده می گردد. رسیدگی به وضعیت زیرساخت ها و خدمات در کنار موضوعات اجتماعی، اقتصادی، امنیتی و ... آن هم به طور همزمان و هماهنگ با نوسازی مسکن، لازمه نوسازی محله است.
هیئت محترم وزیران در سال 1393 «سند ملی راهبردی احیاء، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری» را تصویب کرد. در متن این سند عنوان شده که نوسازی چندین وجه دارد و در کنار مسکن، باید به نوسازی زیرساخت ها، ارتقا معیشت و کیفیت زندگی ساکنان، ارائه خدمات، توسعه کسب و کار خرد در محلات و... نیز توجه شود. این سند ملی بر همگرایی برداشت ها از مفهوم بازآفرینی شهری در کشور تاکید داشته و ساختاری برای عملیاتی نمودن آن نیز پیش بینی نموده که به ستاد ملی بازآفرینی شهری موسوم است.
جلسات ستاد بازآفرینی شهری از سطح ملی تا محله ای برگزار می شود
مدیر دبیرخانه ستاد بازآفرینی پایدار کلانشهر تهران درباره سلسله مراتب ستاد ملی برای رسیدن به اجرا گفت: سند ملی وظیفه ارتباط، تصمیم سازی، تصمیم گیری و اجرا را از سطح ملی تا محلی ترسیم کرده است. در سند ملی اعلام شده، به دلیل اهمیت بازآفرینی شهری، باید ریاست ستاد ملی بازآفرینی شهری بر عهده ریاست محترم جمهوری باشد که به نیابت، وزیر محترم راه و شهرسازی با حضور روسای دستگاه ها، جلسات را برگزار و خط مشی نوسازی و بازآفرینی را در سطح ملی مشخص می کند.
محمدرضا ابراهیمی ضمن تاکید بر اهمیت ستاد ملی در پیشبرد نوسازی و بازآفرینی در کشور افزود، ذیل ساختار ستاد ملی و در هر استان، ستاد استانی بازآفرینی با ریاست استاندار تشکیل می شود و دبیر ستاد استانی نیز مدیرکل راه و شهرسازی استان مربوطه است. همه موضوعات استان (شهرها و شهرستان ها) در جلسه ستاد استانی مطرح می شوند. ستاد بازآفرینی استان تهران نیز در این راستا فعال می باشد.
مدیر دبیرخانه ستاد بازآفرینی پایدار کلانشهر تهران اظهار کرد: ذیل سطح استانی نیز، ستاد شهرستانها (به غیر از شهر تهران) با ریاست فرماندار برگزار می شود و دبیر ستاد شهرستان ها نیز شهردارها هستند. در شهر تهران، ستاد بازآفرینی به ریاست شهردار محترم تهران تشکیل می شود و دبیر جلسات، مدیر عامل سازمان نوسازی شهر تهران بوده و دبیرخانه این ستاد نیز در سازمان نوسازی قرار دارد.
ذیل ستاد شهر تهران، پنج کمیته تخصصی با عناوین کمیته خدمات و زیرساخت، کمیته فرهنگی و اجتماعی، کمیته اقتصادی – مالی، کمیته امنیتی – حقوقی و کمیته هماهنگی و برنامه ریزی وجود دارند که وظیفه بررسی موضوعات مختلف در بافت فرسوده را بر عهده داشته و تصمیمات این کمیته ها زمینه ساز مصوبات ستاد بازآفرینی کلانشهر تهران خواهند بود.
هزار بند مصوبه برای نوسازی بافت فرسوده تهران وجود دارد
او با اشاره به این که از مناطق 22گانه تهران، 19 منطقه درگیر موضوع فرسودگی و اقدامات نوسازی و بازآفرینی شهری هستند افزود، 19 ستاد منطقه ای به ریاست شهردار هر منطقه فعال بوده و برگزار می شود و یکی از معاونان شهردار منطقه دبیری جلسات ستاد بازآفرینی منطقه را به عهده دارد. در جلسات اخیر دستگاه های مرتبط، به جلسه منطقه دعوت و موضوعات مطرح شده را در منطقه مورد بررسی قرار می دهند. همچنین سه کارگروه در مناطق تشکیل می شود، 1) کارگروه ضوابط و مقررات به ریاست معاون شهرسازی و معماری منطقه برگزار می شود.
در این کارگروه اگر به دستورالعملی در خصوص ضوابط ساخت، بسته تشویقی برای یک موضع خاص از محله و یا هماهنگی با ضوابط حاکم بر سایر دستگاه ها نیاز باشد با کمک خود دستگاه ها این دستورالعمل ها تهیه و در اجرای آنها تسریع و تسهیل لازم صورت می پذیرد. 2) کارگروه اجتماعی و فرهنگی به ریاست معاون اجتماعی و فرهنگی منطقه تشکیل می شود.
دستگاه هایی مانند بهزیستی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان فنی و حرفه ای و... که در حوزه اجتماعی مسئولیت دارند در جلسات این کارگروه شرکت و در راستای ارتقای وضعیت اجتماعی ساکنان بافت با یکدیگر همکاری می کنند. 3) کارگروه زیرساخت در منطقه نیز به ریاست معاون فنی و عمرانی شهرداری منطقه برگزار می شود و موضوعات زیرساختی مانند آب، فاظلاب، برق، گاز، مخابرات و... با هر یک از دستگاه های مسئول مورد پیگیری قرار می گیرد.
در هر ناحیه از تقسیمات مناطق نیز که بافت فرسوده وجود داشته باشد، یک کارگروه اجرایی به ریاست شهردار ناحیه مذکور دایر است و بر اجرا نظارت دارد. بنابراین موضوعات مختلف از سطح ملی تا یک محله امتداد و انسجام می یابد. برنامه ریزی با رویکرد اصطلاحاً پایین به بالا صورت پذیرفته و تصمیمات در قالب مصوبات از بالا به پایین ابلاغ و اجرا می گردند.
مدیر دبیرخانه ستاد بازآفرینی پایدار کلانشهر تهران خاطر نشان نمود که سازمان نوسازی شهر تهران جلسات در سطوح مختلف ستاد را به طور منظم برگزار و فعالیت های دبیرخانه ای را با جدیت دنبال نموده است. فعالیت دبیرخانه ستاد بازآفرینی پایدار کلانشهر تهران، تشکیل بالغ بر به 300 جلسه و 1000 بند مصوبه و پیگیری آنها را شامل می شود که به معنای ایجاد ظرفیت مناسبی برای دستیابی به هماهنگی در اتخاذ تصمیمات مشترک بین دستگاه ها و نهادهای دولتی و مجموعه مدیریت شهری است. این مصوبات در پنج حوزه زیرساخت، خدمات، حقوقی- ملکی، اجتماعی و برنامه ریزی قابل دسته بندی است. در هر کدام از حوزه ها فعالیت های گسترده ای تعریف شد که موضوعات بافت فرسوده را در محلات دنبال کند.
اقدام مشترک بین شهرداری و دولت
او افزود: بنابراین فعالیت های بازآفرینی شهر تهران در راستای تصمیمات ستاد ملی بازآفرینی است. ستاد بازآفرینی شهر تهران به نمایندگی از سایر کلانشهرهای کشور عضو ستاد ملی بوده و در کمک به تبیین رویکردهای آن نقش موثر ایفا نموده است. یکی از موضوعات بارز در همکاری بین نهادها و دستگاه های عضو تنظیم برنامه اقدام به شکل مشترک و مشارکتی است.
در ستاد بازآفرینی دهها نهاد و دستگاه مختلف عضویت دارند که با همکاری فیمابین آنها اقدامات لازم در نوسازی حوزه های مختلف در بافت فرسوده، احصا شده و در قالب اولویت بندی ها، زمان بندی ها و تعیین حجم اعتبارات مورد نیاز و متولی انجام هر یک از اقدامات تنظیم و قالب برنامه ای می یابد که به آن برنامه اقدام مشترک بازآفرینی گفته می شود و بر طبق تبصره 2 ماده 5 آیین نامه اجرایی برنامه ملی بازآفرینی، معادل 30 درصد از اعتبارات مورد نیاز برای اجرای پروژه های روبنایی و زیربنایی در حوزه تامین خدمات و ارتقای کیفیت محیطی بافت بر عهده شهرداری ها و 70 درصد مابقی بر عهده دولت گذاشته شده است. همچنین طبق ماده 16 همین آیین نامه، کلیه دستگاه های عضو ستاد بازآفرینی موظفند تا اعتبارات و اقدامات خود را با اولویت در بافت فرسوده تعریف و تخصیص نمایند تا به این شکل زمینه تامین اعتبارات لازم جهت اجرای برنامه اقدام مشترک فراهم گردد.
محمدرضا ابراهیمی با اشاره به برنامه یک ساله ستاد در راستای اجرای برنامه اقدام مشترک بازآفرینی شهر تهران گفت: برنامه اقدام مشترک برش های یک ساله نیز دارد که در آن ریز اقدامات هر دستگاه مشخص شده است. از جمله اینکه چه تعداد تیر برق معارض بایستی جابجا شوند، چه میزان شبکه آبرسانی باید نوسازی شوند، چه مقدار شبکه فاضلاب بایستی احداث و چه تعداد واحد مسکونی باید به آن متصل شوند، حتی تعداد شیرهای آتش نشانی هم مشخص شده که سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی بایستی آنها را تهیه نموده و توسط شرکت آب و فاصلاب نصب شوند. همچنین اراضی ای که باید تملک و آزاد سازی شده و به فضای سبز تبدیل شوند. ستاد بازآفرینی شهری ساخت مدرسه، کلانتری، مراکز درمانی و باقی کسری سرانه خدماتی را که طی هر سال از برنامه می بایست در دستور کار قرار گیرند را مورد پیگیری و اخذ گزارش عملکرد از دستگاه های مرتبط قرار می دهد.
مدیر دبیرخانه ستاد بازآفرینی پایدار کلانشهر تهران در پاسخ به این سوال که آیا پروژه های دارای ردیف اعتباری مشخص در شهرداری نیز از بودجه و اعتبارات برنامه اقدام مشترک استفاده می کند یا خیر؟ تاکید کرد: در سال گذشته و از محل تبصره 18 قانون بودجه کشور تعداد 10 پروژه از پروژه های بهسازی محیطی میدانگاه های محله ای، احداث پاتوق محله و بهسازی معبر در بافت فرسوده با کمک اعتبارات دولتی و در قالب تامین 30 درصد از هزینه اجرایشان تکمیل و به بهره برداری رسیدند که این موضوع نویدبخش شروع همکاری دولت و شهرداری در حوزه اقدامات کالبدی در عرصه عمومی بافت های فرسوده بود که امیدواریم تداوم و گسترش یابد.
اعتبارات دستگاه های زیرساختی و هدایت آنها به سوی نوسازی در بافت فرسوده
او با اشاره به این که همکاری شهرداری و دولت به این 10 پروژه ختم نمی شود، اظهار کرد: ستاد بازآفرینی شهر تهران در حوزه های مختلف زیرساخت در بافت فرسوده با دولت همکاری مشترک داشته است و همانطور که در توضیح برنامه اقدام مشترک اشاره شد، با هماهنگی ستاد بازآفرینی شهر تهران نزدیک به 20 میلیارد تومان از منابع دستگاه های زیرساختی از جمله شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ، شرکت آب و فاضلاب شهر تهران، شرکت گاز و غیره به موضوعات یاد شده اختصاص پیدا کرد.
در این راستا 1200 تیربرق معارض ظرف یک سال در معابر بافت فرسوده جا به جا شد که اقدامی بسیار چشمگیر بود. در بافت فرسوده برای رفع معارض در همه کوچه ها چیزی بیش از 2700 تیر برق باید جا به جا شود. از این تعداد 1200 تیربرق جا به جا شد و کوچه ها قابلیت عبور خودروهای امدادی را پیدا کردند. ضمن آن که خودروهای مصالح بر نیز می توانند در کوچه ها تردد کرده و نوسازی در این کوچه ها صورت گیرد. 15کیلومتر شبکه آبرسانی به صورت مویرگی در کوچه های بسیار کم عرض و تو دلی در بافت فرسوده نوسازی شد.
5 کیلومتر شبکه فاضلاب نیز در بافت فرسوده تعبیه و احداث شد. حدود 20 کیلومتر روشنایی معابر تامین شد. 160 شیر آتش نشانی موسوم به شیر ایستاده در عمق بافت نصب و راه اندازی شد و اینها تنها گوشه هایی از یک سال فعالیت در قالب مدیریت هماهنگ نوسازی و بازآفرینی بین دستگاه های عضو در شهر تهران را نشان می دهد که امیدواریم این همکاری ادامه پیدا کرده و گسترش یابد.
سازمان ها و ادارات و وزارتخانه ها با حسن نیت و همدلی لازم به موضوع بازآفرینی شهری ورود پیدا کرده اند. اما اصل این است که اعتبارات ملی باید به بازآفرینی شهرها اختصاص یابد. اگر این همکاری با همین کیفیت ادامه پیدا کرده و اعتبارات ملی به موقع و به اندازه تامین شود، تا پنج سال آینده نیاز اصلی و اساسی محلات در حوزه زیرساخت و خدمات مرتفع می شود.
خبرنگار: پریسا هاشمی