بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - ایران در هشت سال گذشته توانست با توسعه میدان‌های مشترک نفت و گاز خود، که در رأس آنها پارس جنوبی و میدان‌های نفتی غرب کارون قرار دارد، برداشت از این میدان‌های را افزایش دهد و از کشورهای همسایه پیشی بگیرد.

به گزارش شانا به نقل از ایرنا، همزمان با آغاز دولت تدبیر و امید در سال 92، بهره‌برداری و توسعه میدان‌های مشترک به عنوان یکی از مهمترین اولویت‌های وزارت نفت این دولت مورد توجه قرار گرفت. ایران دومین دارنده ذخایر گازی جهان و در جایگاه چهارم دارندگان نفت دنیا قرار دارد. گستردگی میدان‌های نفت و گاز در ایران سبب شده تا برخی از این میدان‌های با کشورهای همسایه مشترک باشد.
ایران با در اختیار داشتن حداقل 28 میدان مشترک، شامل 18 میدان نفتی، چهار میدان گازی و 6 میدان نفت و گاز با کشورهای همسایه، یکی از معدود کشورهای جهان با این تعداد ساختار مشترک است. از این 28 میدان، ایران با عراق 12 حوزه مشترک، با امارات هفت مخزن مشترک، با قطر و عمان هرکدام 2 مخزن مشترک و با کویت و ترکمنستان هرکدام یک مخزن مشترک دارد.
در بین این میدان‌ها از مخازن بزرگی مانند پارس جنوبی و میدان‌های غرب کارون گرفته تا میدان‌های کوچک‌تر قرار دارند که ایران تلاش کرده تا با وجود کمبود منابع مالی و عدم دسترسی به سرمایه‌گذاری خارجی به دلیل وجود تحریم‌ها، توسعه در این میدان‌ها متوقف نشود زیرا در صورت عدم برداشت از میدان‌های مشترک، همسایگان سهم بیشتری از این منابع خواهند داشت و حق ایران نادیده گرفته می‌شود.
این موضوع البته در شرایطی که ایران با تحریم‌های بین‌المللی رو به رو بود، کار آسانی به نظر نمی‌رسید. ایران باید برای توسعه این میدان‌ها، به فناوری روز دنیا دست پیدا می‌کرد و تأمین مالی برای پروژه‌ها را انجام می‌داد. این در شرایطی بود که تحریم‌ها دسترسی به پول‌های ایران در سایر کشورها را با مشکل مواجه کرده بود.
از سوی دیگر تعریف پروژه‌های متعدد در نهم و دهم و از همه مهمتر فازهای 35 ماهه در پارس جنوبی، پراکندگی منابع را به دنبال داشت و سبب شده بود هیچکدام از آن فازها به پیشرفت قابل قبولی نرسند. با اولویت‌بندی توسعه فازهای پارس جنوبی ایران تولید گاز از این میدان مشترک را افزایش داد.
رشد 2.5 برابری برداشت گاز ایران از بزرگترین میدان گازی جهان
یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای دولت یازدهم و دوازدهم را باید توسعه پارس جنوبی دانست. برداشت روزانه گاز از این میدان مشترک با توسعه و تکمیل فازهای 12 تا 24 از 285 میلیون مترمکعب در سال 92 به بیش از 700 میلیون مترمکعب کنونی رسیده است.
ایران تا سال 96 همواره تولید گاز کمتری از شریک خود در پارس جنوبی داشت اما از سال 92 و با تمرکز سرمایه و نیروی انسانی در فازهای اولویت دار پارس جنوبی از سوی وزیر نفت،‌ سرانجام ایران برنده ماراتن نفسگیر تولید گاز شد. این سبقت تاریخی ایران از قطر اما در حالی در سال 96 آغاز شد که قطر در سال‌های 87 تا 89 این اختلاف را تا 250 میلیون متر مکعب در روز نیز رسانده بود.
ایران هم اکنون بیش از 700 میلیون متر مکعب در روز گاز از این میدان مشترک تولید می‌کند و این در حالی است که تولید قطر به 600 میلیون متر مکعب در روز نیز نمی‌رسد. افزایش تولید گاز ایران که البته با بهره‌برداری از فاز 11 پارس جنوبی افزایش خواهد داشت.
با ثبت رکورد تولید 700 میلیون متر مکعب در روز ایران که در سال 92 حدود 280 میلیون متر مکعب گاز از این میدان مشترک تولید می‌کرد، در طول دولت تدبیر و امید توانسته تولید از پارس جنوبی را حدود 2.5 برابر کند.
نکته مهم دیگری که ارزش پیشی گرفتن ایران را بیشتر می‌کند این است که نگاهی به نقشه میدان مشترک پارس جنوبی نشان می‌دهد تنها حدود یک سوم از مساحت میدان در آب های ایران قرار دارد و دو سوم مساحت در آب های قطر قرار گرفته است. در واقع ایران با وجود آنکه فضای کمتری برای توسعه و حفاری چاه‌ها و نصب سکوها در اختیار داشت اما توانسته تولید روزانه خود را از رقیب و همسایه بیشتر کند.
رویای ایرانیان در برداشت برابر و سپس بیشتر گاز از این میدان مشترک در این دولت محقق شد، اما یادمان باشد پارس جنوبی برای ادامه این روند و حفظ نگهداشت تولید به سرمایه‌گذاری نزدیک به 30 میلیارد دلاری نیاز دارد.
هدف‌گذاری برای تولید یک میلیون بشکه نفت از میدان‌های غرب کارون
توسعه میدان‌های نفت و گاز با اولویت میدان‌های مشترک همواره یکی از مهم‌ترین اولویت‌های وزارت نفت دولت تدبیر و امید بوده و در این مسیر موفقیت‌های بزرگی به دست آورده است.
برداشت از میدان‌های نفتی غرب کارون هم در هشت سال گذشته از روزانه 70 هزار بشکه در سال 92 به 420 هزار بشکه رسیده و ایران در برداشت از میدان‌های غرب کارون از عراق پیش افتاده است.
میدان‌های مشترک غرب کارون جزو میدان‌های نفتی جوان ایران در مقایسه با سایر مخازن به شمار می‌روند. برداشت از این میدان‌ها از سوی ایران از اواسط دهه 80 شمسی آغاز شده و در برنامه‌ریزی نهایی قرار است تولید از مجموعه ذخایر این منطقه به روزانه یک میلیون بشکه در روز برسد.
اما توسعه این میدان‌ها در سال‌های گذشته با فراز و فرود زیادی همراه بوده است. از حضور ژاپنی‌ها برای برداشت از این میدان‌ها گرفته تا قرارداد با چینی‌ها، هر کدام به دلایلی عملیاتی نشد و ایران در نهایت با تکیه بر دانش شرکت‌های داخلی در توسعه میدان‌های آزادگان شمالی، یادآوران، ‌ یاران شمالی، یاران جنوبی و مهمتر از همه آزادگان جنوبی وارد عمل شد.
نکته مهم در برداشت نفت از این میدان‌ها البته مشترک بودن با عراق بود. ایران در حالی در سال 93 حدود 103 هزار بشکه در روز نفت از این میدان‌ها تولید می‌کرد که در آن زمان برداشت عراق 194 هزار بشکه در روز بود. پیش بودن عراق در برداشت از میدان‌های غرب کارون تا سال 95 ادامه داشت.
سبقت ایران از عراق در میدان‌های مشترک غرب کارون
با برنامه‌ریزی‌های دولت تدبیر و امید ایران توانست در سال 95 میزان برداشت نفت از این میدان‌ها را با عراق برابر و به روزانه 215هزار بشکه برساند. این مهم با افتتاح میدان‌های آزادگان شمالی، یادآوران و یاران شمالی در سال 95 امکان‌پذیر شد.
در کنار آن اما افزایش پلکانی از میدان‌های آزادگان جنوبی و یاران جنوبی نیز ادامه پیدا کرد تا در نهایت ایران در سال 96 به تولید 335 هزار بشکه نفت در روز از مجموع پنج میدان در غرب کارون دست پیدا کند.
این تولید در سال بعد از آن به 370 هزار بشکه رسید و در نهایت در سال 98 ایران توانست روزانه بیش از 400 هزار بشکه نفت از غرب کارون تولید کند. این در حالی محقق شد که طی این سال‌ها ظرفیت تولید عراق به 250 هزار بشکه در روز رسید و ایران توانست در ظرفیت تولید نفت خام خود از عراق با وجود حجم ذخایر برابر، پیشی بگیرد.
این اعداد نشان می‌دهد ایران در سال‌های 92 تاکنون یعنی در هشت سال عمر دولت تدبیر و امید با وجود تحریم‌های آمریکا ظرفیت تولید نفت خود را از میدان‌های مشترک غرب کارون حدود 5.5 برابر افزایش دهد.
اما این پایان هدف‌گذاری برای تولید از میدان‌های غرب کارون نیست و بر اساس برنامه‌ریزی تولید از این میدان‌ها باید به یک میلیون بشکه در روز افزایش پیدا کند.
در برداشت از منابع مشترک کارهای بزرگی انجام شده، که برخی فکر می‌کنند دولت یازدهم و دوازدهم در احقاق حقوق مردم فقط در سایه برجام کار کرده است، البته برجام کار بسیار بزرگی برای احقاق حقوق مردم بوده، اما یکی از مواردی که برای احقاق حقوق مردم تلاش شده مسئله بهره‌برداری از منابع مشترک نفت و گاز است.
علاوه بر میدان‌های مشترک غرب کارون و پارس جنوبی، ایران از سایر میدان‌های مشترک خود با همسایگان نیز غافل نبوده و حتی در آخرین روزهای سال گذشته، بهره برداری از میدان مشترک آذر را آغاز کرد.
گفتنی است، زنگنه پیش از بازگشت به وزارت نفت در دولت تدبیر و امید تأکید کرده بود که یکی از مهمترین اهدافش تعیین تکلیف میدان مشترک است و نگاهی به کارنامه وی در پارس جنوبی و میدان‌های مشترک غرب کارون به عنوان مهمترین میدان‌های مشترک ایران، نشان می‌دهد که توانسته از عهده تعهد خود بر آید. این تدبیر سبب شده تا چراغی که ابتدا در طرف ایران کم نور بود و فقط سوسو می‌زد با شتاب توسعه میدان‌های مشترک، نور آن پررنگ‌تر شود.