بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - وقتی صحبت از پالایشگاهی بزرگ و پیشرفته در خاورمیانه می‌شود، ناخودآگاه ذهن به سمت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس می‌رود؛ پالایشگاهی که بیشتر نیروهای آن جوان هستند و در آن از همت بالای جوانان دهه 60 و 70 برای ساخت داخل استفاده شده است. پالایشگاهی که کشور را در تولید بنزین یورو 5 به خودکفایی رسانده است.

صبح یکی از روزهای پایانی فصل پاییز، از فرودگاه بندرعباس بعد از گذشت 40 دقیقه به یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های میعانات گازی خاورمیانه می‌رسم. در طول این مدت، پیشینه‌ای از این پالایشگاه را در ذهن خود مرور می‌کنم. مکانی که با توجه به شرایط اقتصادی موجود، توانسته بیش از 83 درصد قطعات موردنیاز خود را بومی کند و نزدیک به 4 هزار نفر به‌طور مستقیم و 15 تا 16 هزار نفر نیز به‌صورت غیرمستقیم در این پالایشگاه مشغول به کار شدند.
با مرور این پیشینه، گذشت زمان را احساس نمی‌کنم. به گیت ورودی پالایشگاه می‌رسم، بعد از هماهنگی و رعایت نکات ایمنی که شامل گذاشتن کلاه و پوشیدن کفش ایمنی می‌شود، به همراه یکی از کارکنان روابط عمومی وارد پالایشگاه می‌شوم. همان‌طور که یکی از شاخص‌های پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس داشتن نیروهای جوان ذکر شده بود، می‌توان این نیروها را به چشم دید؛ جوانانی که برای سربلندی کشورشان از هیچ تلاش و کوششی دریغ نمی‌کنند.
یکی از بخش‌‎های قابل توجه در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، پایانه میعانات گازی است که میعانات آن بعد از گذشتن از چندصد کیلومتر از عسلویه می‌آید و خوراک واحدهای تقطیر، گاز مایع، تبدیل کاتالیستی، تصفیه نفتا، ایزومریزاسیون، تصفیه نفت سفید و نفت گاز را تامین می‌کنند. به اتاق کنترل پایانه دریافت میعانات گازی می‌روم، علی قاسمی با لهجه شیرین شیرازی، خوشامد می‌گوید. خودم را معرفی می‌کنم و از فعالیت او می‌پرسم. می‌گوید: «چهار سال است در پایانه خوراک میعانات گازی مشغول به کار هستم. در کنار شیرینی‌هایی که در کار داریم، با سختی‌هایی نیز مواجه‌ایم. تابستان‌های این منطقه بسیار گرم و طاقت‌فرساست، اما به دلیل علاقه‌ای که به کار دارم، این سختی‌ها را به جان می‌خرم. اکنون به‌صورت اقماری کار می‌کنم و بهتر است تدابیری برای ساکن شدن ما در نظر گرفته شود تا در کنار خانواده‌هایمان باشیم. کار با سختی همراه است؛ اما از اینکه تجربه کسب می‌کنیم، برایمان لذت‌بخش است. از زمانی که به پالایشگاه آمدم، سال تحویل را در اینجا بودم، برای چیدن سفره هفت‌سین نیز هرکدام از کارکنان این واحد آنچه دارند، می‌آورند و زمان تحویل سال نو، دور آن می‌نشینیم.»
صادرات بنزین، شیرین‌ترین تجربه
نسیم ملایمی در حال وزیدن است و دلیل آن به بارندگی شب قبل بازمی‌گردد، دو نفر سر حوضچه‌ای ایستاده‌اند و در مورد آن با هم صحبت می‌کنند. پس از پرس‌وجو متوجه می‌شوم نام این حوضچه، ولو است که در پایانه دریافت میعانات گازی قرار دارد. یکی از شاخص‌های این حوضچه صفر و صد بودن آن است، یعنی به‌وسیله این ولو زمان تعمیرات اساسی از ورود میعانات به پالایشگاه جلوگیری و بعد از تعمیرات نیز با باز کردن آن، دوباره خوراک به واحدها ارسال می‌شود.
مهرداد رحیمی‌پور، یکی از کسانی است که بالای ولو ایستاده و مسئولیت نقل و انتقالات پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس را به عهده دارد و از کهگیلویه و بویراحمد آمده و به‌صورت روزکار فعالیت می‌کند. می‌گوید: «بیشتر نقل و انتقالات پایانه خارک را به عهده دارم. سال 92 در آزمون استخدامی شرکت کردم و سال 95 نیز دعوت به کار شدم. زمانی که به پالایشگاه آمدم، تنها یک فاز راه‌اندازی شده بود. با گذشت یک سال و نیم دو فاز دیگر نیز به بهره‌برداری رسید. بهترین تجربه کاری‌ام به زمانی مربوط می‌شود که در یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های میعانات گازی خاورمیانه مشغول به کار شدم. همچنین نخستین روزی که بنزین از پالایشگاه برای صادرات به انبار نفت فرستاده شد نیز یکی از شیرین‌ترین تجربه‌های کاری من است.»
بهره‌مندی از تجارب قدیمی‌ها
امین دورخیز، ناظر اجرایی مدیریت پروژه، نفر دومی است که کنار حوضچه ولو ایستاده است. 13 سال سابقه کار دارد که سه سال آن را در پالایشگاه ستاره خلیج فارس بوده و 10 سال هم در اسکله شهید رجایی بندرعباس کار کرده است. او می‌گوید: «مدتی که در پالایشگاه ستاره هستم، با آنچه در گذشته فعالیت می‌کردم، قابل مقایسه نیست، زیرا در اسکله شهید رجایی، بیشتر، کارهای ترمیمی و بازسازی داشتیم یا وسعت کمی از بندر گسترش پیدا می‌کرد که قابل مقایسه با ساخت پالایشگاهی به مساحت 700 هکتار در سه سال نیست. در این مدت نکات زیادی را در بخش عمران (جاده‌سازی، ساختمان‌سازی و...) یاد گرفتم.»
او ادامه می‌دهد: «زمانی که وارد کار می‌شوم، برای کاهش درصد خطایم از تجربه افراد قدیمی استفاده می‌کنم و سعی در به روز کردن اطلاعات خود دارم. از این رو به جوانان توصیه می‌کنم استفاده از دانش نیروهای با تجربه را سرلوحه کار خود قرار دهند.»
پالایشگاه، خانه و زندگی‌ام است
دفتر تعمیرات دستگاه‌های ثابت، در داخل واحد قرار دارد و کانکسی به آن اختصاص داده شده تا مسئولان مربوط بتوانند خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به مناطق حساس برسانند. در توصیف این واحد باید گفت تقریبا تمام تجهیزات مورد استفاده، ساخت داخل است، ضمن آنکه تعمیر کمپرسورها نیز با توان و دانش متخصصان ایرانی انجام می‌شود و بسیاری از تجهیزات، مهندسی معکوس شده است. با رضا احمدی، رئیس تعمیرات دستگاه‌های ثابت گفت‌وگو می‌کنم. از او درباره قرار گرفتن دفتر کارش در میان کارکنان می‌پرسم که در پاسخ می‌گوید: «وقتی یک مدیر به میان کارکنان خود می‌رود و در کنار آنهاست، نیروها به کار دلگرم می‌شوند و با دل و جان فعالیت می‌کنند؛ زیرا مدیرشان از سختی کار آنها آگاه است. پالایشگاه، خانه و زندگی‌ام شده است، باید کشورمان سر پا باشد تا خانواده‌هایمان بتوانند راحت زندگی کنند» او افتخار می‌کند که می‌تواند به نفرات زیرمجموعه خود آموزش دهد یا اینکه از افراد باتجربه‌تر مطالب جدیدی یاد بگیرد. متاسفانه کسانی که 20 سال پیش با آنها کار می‌کرده، دیگر در بین‌شان نیستند تا از تجارب آنها بهره بگیرد. پالایشگاه ستاره خلیج فارس در مقایسه با دیگر پالایشگاه‌های کشور در جوان بودن و بهره‌مندی از تجهیزات بومی، سرآمد است. می‌پرسم آیا خانواده شما توانسته با شرایط کارتان کنار بیاید که در پاسخ می‌گوید: «سال گذشته خانواده‌ام ایام عید به بندرعباس آمده بودند تا مرا ببینند. کلید خانه را گرفتند و رفتند، اما به دلیل حجم بالای کار در پالایشگاه، این مدت را نتوانستیم کنار هم باشیم.»
نخستین پالایشگاه سبز کشور
به سمت دفتر اچ‌اس‌یی پالایشگاه ستاره خلیج فارس حرکت می‌کنم. از فعالیت‌های این واحد می‌توان به کسب عنوان اولین پالایشگاه سبز کشور اشاره کرد، زیرا برای رسیدن به این هدف باید برنامه‌ریزی‌های مختلفی پیش رو باشد تا بتوان تمام نکات زیست‌محیطی را رعایت کرد. یک نفر از آزمایشگاه معتمد سازمان محیط‌زیست به‌صورت دوره‌ای به پالایشگاه می‌آید و آب برگشتی به دریا و خروجی دودکش‌ها و... را پایش می‌کند، ضمن آنکه این پالایشگاه بیش از 70 هکتار فضای سبز دارد و در زمینه پسماندهای صنعتی و غیرصنعتی نیز قراردادهایی با سازمان مدیریت پسماند بسته است.
مهرداد دهداری، مدیر اچ‌اس‌یی پالایشگاه ستاره خلیج فارس می‌گوید: «تفاهم‌نامه‌ای با سازمان محیط‌زیست داریم تا به مناطق حفاظت‌شده و انتخاب گونه‌های گیاهی مقاوم در برابر کم‌آبی کمک کنیم. اچ‌اس‌یی در تمام مراحل پیش‌راه‌اندازی، راه‌اندازی و بهره‌برداری از واحدهای پالایشگاه حضور داشته و دارد.» او بهداشت را یکی از مهم‌ترین بخش‌های کاری خود می‌داند و می‌گوید: «بهداشت بیش از 3 هزار و 400 کارمند را به عهده داریم. به دلیل حساسیت این کارگروه، کارشناس ماهری را در پالایشگاه مستقر کرده‌ایم تا روی رستوران، معاینه‌های دوره‌ای، معاینه‌های زمان استخدام و... نظارت داشته باشند.» حذف مخاطرات شغلی نیز به‌صورت تحلیلی در واحدهای پالایشگاه ستاره خلیج فارس انجام می‌شود، ضمن آنکه اقدام‌هایی در خصوص بسته‌های آموزشی برای کارکنان و خانواده‌های آنها نیز صورت گرفته است. پالایشگاه ستاره خلیج فارس، به‌عنوان یکی از شرکت‌های برتر از سوی بهداشت استان هرمزگان انتخاب شده است.
در زمینه بهداشت روان نیز یک کارشناس طب صنعتی در پالایشگاه مستقر شده و قبل از جذب نیرو، تست‌های لازم از او گرفته می‌شود. دهداری ادامه می‌دهد: «زمانی که سرتیتر ما پالایشگاه ستاره خلیج فارس، بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی جهان باشد، باید به سمت شکوفایی و اقدام‌های شایسته حرکت کنیم.» بی‌سیم او روشن است و مرتب واحدها، شرایط خود را اعلام می‌کنند تا اگر مورد خاصی پیش آمد، در کوتاه‌ترین زمان ممکن برطرف شود. از این رو می‌توان گفت که ایمنی، جزء جدایی‌ناپذیر فعالیت‌های یک محیط صنعتی به شمار می‌رود. او می‌گوید: «سه‌شنبه هر هفته، جلسه‌های مدون هفتگی ایمنی با حضور مدیر ارشد پالایشگاه برگزار می‌شود. گزارش تمام واحدها از سوی اچ‌اس‌یی بررسی می‌شود و در نهایت تشویق یا تنبیه‌هایی برای کارکنان خواهیم داشت. همچنین جلسه‌هایی قبل از راه‌اندازی داریم و تا زمانی که واحد ایمنی امضا نکند، کسی نمی‌تواند استارت واحد را بزند.»
دهداری ادامه می‌دهد: «از یکی، دو سال گذشته ارزیابی ریسک‌ها را از زونکن‌ها و بایگانی‌ها بیرون آوردیم و شرح وظیفه هر کسی مشخص شده است، ضمن آنکه ارزیابی نظام آراستگی تمام واحدهای عملیاتی پالایشگاه و ارائه گزارش ارزیابی و انتخاب واحدهای برتر را نیز در برنامه داریم. بیش از 36 بازدید گروهی از ایمنی واحدها صورت گرفته است. همچنین از تمامی ماشین‌آلات سبک و سنگین نیز در بدو ورود به سایت پالایشگاه بازرسی و چک لیست‌های بازرسی از ماشین‌آلات و تجهیزات تکمیل می‌شود. استندبای کردن آتش‌نشانی در زمان فعالیت‌های گرم صورت می‌گیرد، به این معنا که وقتی کار جوشکاری و... شروع می‌شود، نیروی آتش‌نشان نیز در آنجا حضور دارد. نیاز است براساس انواع خطر، مانورهایی برگزار کنیم تا واکنش را در شرایط اضطراری تحلیل کنیم و نقاط قوت و ضعف را بیابیم. برای ایمنی بیشتر، پالایشگاه را به 6 قسمت تقسیم کرده‌ایم و برای هرکدام از آنها یک مدیر اچ‌اس‌یی در نظر گرفته‌ایم و زیر نظر هرکدام از آنها نیز یک سوپروایزر و افسر قرار دارد.»
آموزش، یکی از ارکان اصلی اچ‌اس‌یی به شمار می‌رود، زیرا تا زمانی که آموزش نباشد، نمی‌توان مبحث ایمنی را به‌طور جدی دنبال کرد، از این رو پالایشگاه ستاره خلیج فارس برای نفرات جدید دوره هشت ساعته آموزش جامع اچ‌اس‌یی برگزار می‌کند تا فرد تازه‌وارد با این موضوع آشنا باشد. راننده تدافعی و استراتژیک، یکی از محورهایی است که از هیئت‌های اتومبیلرانی دعوت شده آموزش رانندگی حرفه‌ای برای رانندگان آمبولانس و آتش‌نشانی صورت گیرد. مدیر اچ‌اس‌یی پالایشگاه ستاره خلیج فارس با اشاره به مقوله آموزش می‌گوید: «یک سری از قوانین طلایی اچ‌اس‌یی را به‌صورت بروشور درآورده‌ایم تا بازدیدکنندگان با این قوانین آشنا باشند. ضمن آنکه در تدوین نشر کتب تخصصی اچ‌اس‌یی با دانشگاه‌ها و استادان مختلف در ارتباط هستیم.»
او می‌افزاید: «در آینده اتاق فکر اچ‌اس‌یی تشکیل خواهد شد تا متناسب با نام خلیج فارس بتوانیم برندسازی کنیم. اکنون در جلسه‌های پیش‌راه‌اندازی حرفی برای گفتن داریم. باید مطالعات علمی در زمینه مخاطرات داشته باشیم.»
ساخت بیمارستان 264 تخت‌خوابی
بیمارستان شهید محمدی بندرعباس، بزرگ‌ترین بیمارستان استان هرمزگان و یکی از بیمارستان‌های مرجع استان به شمار می‌رود که بیماران زیادی از سراسر هرمزگان و حتی استان‌های مجاور برای اقدام‌های تشخیصی و درمانی به این بیمارستان ارجاع می‌شوند. این مرکز آموزشی، تحقیقاتی، درمانی و بهداشتی زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان است، از این رو برای گسترش و ارائه خدمات بیشتر این بیمارستان، پالایشگاه ستاره خلیج فارس همسو با مسئولیت اجتماعی خود با دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان تفاهم‌نامه‌ای امضا کرده‌اند تا بر اساس آن بیمارستان 264 تخت‌خوابی ستاره خلیج فارس ساخته شود و به بهره‌برداری برسد و مردم هرمزگان و بندرعباس بتوانند از خدمات آن استفاده کنند.
مهدی جعفری‌نسب، مدیر پروژه بیمارستان 264 تخت‌خوابی نفت ستاره خلیج فارس می‌گوید: «تفاهم‌نامه این پروژه در تاریخ 6 خرداد 97 با دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان به امضا رسید و تفاهم‌نامه اولیه این پروژه 9 هزار و 600 متر شامل 264 تخت‌خواب، بدون بخش‌های تخصصی بود. بعد از مراسم کلنگ‌زنی و تفاهم‌نامه اولیه‌ای که تنظیم شد، نامه‌ای از دانشگاه علوم پزشکی، مبنی بر درخواست بخش‌های تخصصی از پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس دریافت کردیم. با توجه به بررسی‌های اولیه متوجه شدیم طرحی که دانشگاه علوم پزشکی می‌خواهد، در مقابل متراژی که در نظر گرفته‌ایم، قابل تعریف نیست. به همین دلیل طرح در چند مرحله بررسی شود و بر اساس فاز یک طراحی از سوی مشاور این طرح ارائه و متراژ نهایی بیمارستان نزدیک به سه برابر شد.»
او ادامه می‌دهد: «ساخت بیمارستان 264 تخت‌خوابی بیمارستان نفت ستاره خلیج فارس فراتر از خواسته‌های دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، تهیه و تنظیم شده و تاییدیه‌های لازم از دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور نیز اخذ شده است.» به گفته جعفری‌نسب، «ساختمان بیمارستان، پروژه‌ای خیرخواهانه است که اداره و بهره‌برداری آن با دانشگاه علوم پزشکی است و مالک این پروژه، پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس نیست. ساخت این بیمارستان تا آبان 98، نزدیک به 21 درصد پیشرفت داشته است.»
پالایشگاه ستاره خلیج فارس افزون بر ساخت بیمارستان 264 تخت خوابی در بندرعباس، گام‌های دیگری همسو با مسئولیت اجتماعی برداشته که از آن جمله می‌توان به برگزاری نخستین جشنواره سلامت ستاره خلیج فارس و ارائه خدمات بهداشت چشم و روان به‌صورت رایگان برای عموم مردم، حمایت از تیم بسکتبال بانوان با عنوان تیم بسکتبال «نفت ستاره خلیج فارس» و حضور در لیگ کشوری، حمایت از منطقه حفاظت‌شده گنو و گونه در حال انقراض پلنگ ایرانی اشاره کرد. دیگر فعالیت‌های این پالایشگاه عبارت‌اند از: آزادی زندانیان جرایم غیرعمد به جای خرید گل و شیرینی در مناسبت‌های مختلف (فوت کارکنان، انتصاب مدیران و...)، امتناع از شهرک‌سازی برای کارکنان شرکت با هدف ایجاد رونق در ساخت‌وساز هرمزگان و کاهش تبعات اجتماعی دیوارکشی بین کارکنان و مردم، اجرای بیش از 70 هکتار فضای سبز در محیط پیرامونی و جاده‌های مواصلاتی، برگزاری تورهای تفریحی با محوریت جمع‌آوری زباله از حاشیه دریا و رودخانه و اعطای یک تا هفت روز از حقوق کارکنان به مناطق سیل‌زده.
گام آخر
روشنای روز به دقایق پایانی خود رسیده و آسمان لباسی نارنجی بر تن کرده است. به سمت محل استراحت می‌روم، در راه آنچه در پالایشگاه دیده و صحبت‌هایی که شنیده‌ام، با نظمی خاص همچون عقربه‌های ساعت در ذهنم حرکت می‌کنند. مودت، دوستی و ایجاد روحیه همدلی و مشارکت بین کارکنان پالایشگاه، برجسته‌تر از هر موضوعی به نظرم می‌آید. کارکنانی که توانسته‌اند با این روحیه مقابل کمبودها و کاستی‌ها بایستند و با بهره‌گیری و اشتراک‌گذاری تجربیات قدیمی‌های پالایشگاه، جوانانی کارآمد و مفید برای کشور و ایران سربلند باشند.
منبع: هفته‌نامه مشعل