سیاست و بازاریابی - اگر جوامع و دولت‌ها به شکل امروزی دیگر وجود نداشته باشند و زیرساختی هم توسعه پیدا نکند، باز هم می‌توان از ابزاری مشابه بهره برد؟

دانشمندان و محققان در سرتاسر جهان تلاش می‌کنند تا تا راهی برای ادامه‌دار کردن ساختارهای اینترنتی و کامپیوتری، حتی پس از آخرالزمان توسعه دهند. از مدت‌ها پیش و در تمامی نظریه‌ها و حتی فیلم‌های علمی تخیلی درباره‌ی آینده‌ی پسا آخرالزمان، فناوری، مولفه‌ای اصلی در نظریه‌پردازی بوده است. بسیاری از کشورها، زیرساخت‌های ارتباطی خود را به گونه‌ای توسعه داده‌اند تا بدترین شرایط قابل تصور را هم تحمل کنند. به‌عنوان مثال، سیستم بزرگراه‌های ایالات متحده به‌گونه‌ای طراحی شده است که در بدترین شرایط و حتی رخ دادن یک نبرد هسته‌ای هم تحمل داشته باشد. شرکت‌های مخابراتی هم از مدت‌ها پیش ساختارهای سوئیچ خود را برای تحمل فشار و بحران‌های گوناگون از بمب‌گذاری تا زمین‌لرزه تقویت کرده‌اند. تمامی آن‌ها تلاش می‌کنند تا مقاومت و پایداری زیرساخت‌های خود را در برترین شرایط، حفظ کنند. فروپاشی جوامع لزوما شبیه فیلم‌ها نیست و شاید به‌صورت تدریجی رخ دهد
با وجود اقدام‌های پیشگیرانه‌ای که در کشورها و مناطق گوناگون پیاده می‌شود، هنوز نگرانی از برخی از سناریوهای ناشناخته وجود دارد. آینده‌ی آخرالزمانی را تصور کنید که جوامع هم به فروپاشی می‌رسند. در چنین وضعیتی شبکه‌های فناوری و حتی زنجیره‌های تأمین سخت‌افزاری هم به‌صورت موقت یا حتی دائمی از بین می‌روند. اشتباه نکنید. چنین فرضیه‌هایی فقط به فیلم‌های علمی تخیلی مربوط نمی‌شوند. امروزه هم با وجود پیشرفت‌های قابل‌توجه در زیرساخت‌ها، حوادث غیرمترقبه در سرتاسر جهان، برخی اوقات به قطعی گسترده‌ی دسترسی مردم به ساختارهای ارتباطی می‌انجامد. به‌علاوه، مهاجرانی که در سرتاسر جهان از جنگ و فاجعه فرار می‌کنند، اغلب در مناطقی با دسترسی حداقلی به برق و اتصال اینترنتی زندگی می‌کنند. درواقع برای آن‌ها همراه داشتن گوشی‌های موبایل و کامپیوتر برای حفظ ارتباط با جهان پیرامون، کافی نیست. از بحران‌های دیگر می‌توان به حمله‌های دیجیتال به زیرساخت‌های برق و دیگر سیستم‌های حیاتی اشاره کرد که امروزه به‌عنوان ابزارهایی جنگی استفاده می‌شوند و زندگی شهری مردم را هم مختل می‌کنند. در نظر نگرفتن احتمال بحران در دنیای فناوری، دیگر منطقی نیست. باتوجه‌به شرایط موجود در نقاط گوناگون جهان و چالش‌هایی همچون تغییرات اقلیمی، رخ‌دادن فاجعه‌هایی در سطح از بین رفتن جوامع، دیگر دور از ذهن نیست. به همین دلیل محققان تلاش می‌کنند تا راه‌هایی برای توسعه‌ی فناوری‌های کاربردی با هدف بقا در شرایط بحرانی توسعه‌ دهند. بقایی که حتی با از بین رفتن زیرساخت‌های تأمین نیرو و اینترنت و زنجیره‌های تأمین فناوری هم ممکن شود.

در فیلم‌های علمی تخیلی، همیشه جست‌وجو برای پیدا کردن محصولات صنعتی پیچیده همچون قطعات خودرو ، دارو و حتی سوخت، یکی از چالش‌های مردم پسا آخرالزمانی بوده است. فیلم‌ها و بازی‌هایی همچون Mad Max و Walking Dead و Fallout را تصور کنید که نبرد برای بقا در هرکدام از آن‌ها متمرکز بر نبرد برای پیدا کردن نیازهای اساسی و صنعتی پیش می‌رود. امروز، فناوری دیجیتال به مشخصه‌ای از جامعه‌ی مدرن تبدیل شده است و مانند تلفن و خودرو، یک نیاز همیشگی محسوب می‌شود. مهندسان و دانشمندان به‌خاطر همین نیاز اساسی درحال تفکر و برنامه‌ریزی جدی پیرامون منابع پردازشی و فناورانه هستند. آن‌ها منابعی را دنبال می‌کنند که در آینده‌ای پس از فروپاشی جوامع، قابل نجات، نگه‌داری و کاربردی هستند. محققان دانشگاه کالیفرنیا در اروین، دانشگاه ایندیانا و دفتر مطالعات اقتصادی وزارت بازرگانی ایالات متحده در سال 2012 مطالعاتی گسترده روی راهکارهای بقای فناوری در دوران پسا آخرالزمان انجام دادند. آن‌ها راهکارهای متنوعی از توسعه‌ی فناوری برای مدیریت زیرساخت‌های تأمین برق کوچک، بهینه‌سازی معامله‌ها و تراکنش‌های پایاپای و مدیریت اطلاعات پیرامون غذا و کشاورزی را پیشنهاد داده‌اند. در دوران احتمالی که فناوری‌های ارتباطی با بحران جدی روبه‌رو می‌شوند، منابع پردازشی هم بسیار کمیاب خواهند بود. درنتیجه باید در نگه‌داری اطلاعات نیز اولویت‌هایی تعیین شود. به‌عنوان مثال، بیل تاملینسون از دانشگاه کالیفرنیا در اروین در طرحی پیشنهاد می‌دهد که جوامع خرد در دوران پس از فروپاشی، منابع اطلاعاتی مهم همچون ویکی‌پدیا را بین خود تقسیم کنند و هرکدام، نگه‌داری بخشی از منابع را برعهده بگیرد. درکنار سناریوهایی همچون برخورد شهاب‌سنگ و جنگ هسته‌ای و موارد مشابه، رخدادهای دیگری هم در نطریه‌پردازی دانشمندان دیده می‌شوند. به‌عنوان مثال آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند که برخی جوامع به‌مرور و به دلایل گوناگون رو به فروپاشی بروند. روندی تدریجی که به‌خاطر کاهش قدرت تجارت، ارتباطات و استانداردهای زندگی در یک جامعه، شاید در چند نسل رخ بدهد. در چنین شرایطی، فناوری فراتر از ابزارهای پایه‌ای (و حتی سلاح‌ها) برای بقای مردم اهمیت پیدا می‌کند. درواقع در فروپاشی تدریجی جوامع، اهمیت فناوری بسیار بیشتر می‌شود. درحالی‌که در فروپاشی‌های ناگهانی مثلا براساس حوادث طبیعی یا رخدادهای دیگر، نیازهای اولیه مانند غذا و سوخت اهمیت پیدا می‌کنند.

بسیاری از فرضیه‌هایی که دانشمندان برای آینده‌ی جهان و فناوری‌های مورد استفاده در آن مطرح می‌کنند، حدس و گمان هستند. درواقع هیچ‌گاه نمی‌توان پیش‌بینی‌های دقیقی پیرامون نحوه‌ی استفاده از فناوری در دوران پس از بحران‌های اجتماعی مطرح کرد و هر پیش‌بینی، امکان رخ دادن دارد. البته درنهایت دلایلی مهم برای مطالعه‌ی شرایط جهان پس از بحران‌های بین‌المللی وجود دارد. نگاه بلندمدت و تفکر درباره‌ی جهانی بدون اینترنت و آسودگی‌های مدرن، به توسعه‌ی راهکارهایی برای بحران‌های کوتاه‌مدت نیز می‌انجامد. با چنین برنامه‌ریزی‌هایی، می‌توان برای شرایط بحرانی مانند حوادث طبیعی منجر به قطع دسترسی به زیرساخت ارتباطی، آماده شد. ابزارهای فناورانه‌ی ساده با قابلیت تعمیر سریع، ارزشمند خواهند بود
برخی از محققان اعتقاد دارند در دنیای پس از بحران عمومی، مردم به‌مرور توسعه‌ی زیرساخت‌های ارتباطی محلی را شروع می‌کنند و حتی با رادیوهای دستی، ارتباط برقرار خواهند کرد. درحال‌حاضر هم رادیوهای آماتوری به‌عنوان راهکارهای ارتباطی اورژانسی در شرایط عدم دسترسی به راهکارهای مدرن‌تر پیشنهاد می‌شوند. برخی دستگاه‌ها هم از ارتباط‌های بی‌سیم موسوم به شبکه‌های مش وایرلس بهره می‌برند. در این نوع از ارتباط، دستگاه‌ها به‌جای وابسته بودن به یک اینترنت مرکزی، پیام‌ها را به ترتیب به یکدیگر ارسال می‌کنند تا به مقصد نهایی رسد. راهکارهای مذکور، در سال 2012 و طوفان سهمگینی که نیویورک را در نوردید، استفاده شدند و مفید هم بودند. با وجود توسعه‌ی راهکارهای ابتدایی برای بقا در دوران بدون دسترسی به اینترنت سراسری، هنوز استفاده‌ی طولانی‌مدت از دستگاه‌ها چالشی مهم محسوب می‌شود. منابع نیروی برق در شرایط بحرانی پایداری آن‌چنانی ندارند و به سخت‌افزارها فشار وارد می‌کنند. ازطرفی در شرایط مذکور احتمالا نرم‌افزارها زودتر دچار بحران می‌شوند. داده‌ها که شامل کدهای برنامه‌نویسی هم می‌شوند، احتمالا در گذر زمان و به‌خاطر اشکال در سخت‌افزار نگهدارنده، تخریب خواهند شد. درنهایت می‌توان پیش‌بینی کرد که اپلیکیشن‌ها در چنین شرایطی کارایی کامل نداشته باشند.

مقاله‌های مرتبط:
آخرالزمان؛ بزرگ‌ترین تهدیدهای وجودی برای بشر در تفکر بلندمدت درصورت انقراض نسل بشر، آیا اثری از انسان برای آیندگان به‌جا خواهد ماند؟
پروژه‌ی متن‌بازی به‌نام Collapse OS توسعه یافته است که ویرجیل دوپراس، برنامه‌نویسی اهل کبک آن را مدیریت می‌کند. سیستم‌عامل مذکور، متمرکز بر دستگاه‌های پردازشی توسعه پیدا می‌کند که در دوران پس از فروپاشی جوامع، به‌راحتی بتوان آن‌ها را بازیابی کرد. این سیستم‌عامل ساختار ساده‌ای دارد و می‌توان آن را روی سخت‌افزارهای پایه‌ای قدیمی همچون کنسول بازی سگا هم اجرا کرد. وظایف ساده و پایه‌ای همچون خواندن و نوشتن فایل‌های متنی و دسترسی به داده‌های ذخیره‌شده در دیسک‌ها و درایوهای قدیمی، در Collapse OS به‌راحتی انجام می‌شود. دوپراس درباره‌ی سیستم‌عامل متن‌باز می‌گوید: وقتی منابع برق و نیرو با چالش روبه‌رو شوند، قطعات الکترونیکی فشار بیشتری را تحمل می‌کنند و احتمالا عمر کوتاه‌تری نسبت به شرایط کنونی خواهند داشت. این باعث می‌شود که ماشین‌های قدیمی ارزش زیادی پیدا کنند، چون طراحی ساده‌تری دارند و راحت‌تر از دستگاه‌های مدرن، تعمیر می‌شوند.