بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - تعداد انگشت‌شماری از عناوین و بازی‌ها به موفقیت و شهرتی دست یافتند که 99.9 درصد از دیگر بازی‌ها تنها می‌توانند رویای دست یافتن به آن را در سر بپرورانند. رسیدن به این سطح از موفقیت به ترکیبی از لایه‌ها نه تنها برای ساخت بلکه برای بازاریابی و فروش مجموعه نیاز دارد. اگر همه چیز خوب پیش برود می‌تواند سرآغاز یک فرانچایز در دنیای بازی‌ها باشد.
برترین‌ها: پس از بروز اولین نشانه‌های ظهور این صنعت که به دهه 1950 باز می‌گردد، صنعت بازی‌های ویدیویی راه طولانی را طی کرده و دچار تغییرات شگرفی شده است. از آغاز بازی‌هایی مانند «برتی عقل کل» (Bertie the Brain) و «تنیس دو نفره» (Tennis For Two) تا نیروی بزرگ دنیای بازی‌های مدرن که سالانه میلیارد‌ها دلار گردش مالی دارد، صنعت بازی‌های ویدیویی یکی از بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین صنایع موجود است.
در میان این انبوه فوق‌العاده و غیرقابل باور از محتوا که در طول سال‌ها تولید شده، تعداد انگشت‌شماری از عناوین و بازی‌ها به موفقیت و شهرتی دست یافتند که 99.9 درصد از دیگر بازی‌ها تنها می‌توانند رویای دست یافتن به آن را در سر بپرورانند. رسیدن به این سطح از موفقیت به ترکیبی از لایه‌ها نه تنها برای ساخت بلکه برای بازاریابی و فروش مجموعه نیاز دارد. اگر همه چیز خوب پیش برود می‌تواند سرآغاز یک فرانچایز در دنیای بازی‌ها باشد.
در واقع، این شکل‌گیری یک فرانچایز است که از همان ابتدا در ذهن سازندگان بوده است. با این وجود، یافتن موفقیت در مقام یک عنوان تنها، در بازاری که از قبل اشباع شده و هر روز با عناوین زیادی تقویت می‌شود به یک معجزه شبیه است، اتفاقی که تنها معدود شماری از بازی‌ها در طول تاریخ این صنعت موفق به انجام آن شده‌اند. در ادامه می‌خواهیم شما را با موفق‌ترین و پرفروش‌ترین بازی‌های ویدیویی بر اساس تعداد نسخه‌های فروخته شده و مجموع درآمدی که از فروش فرانچایز بدست آمده آشنا کنیم.
10- بازی Need For Speed
تعداد نسخه فروخته شده: تقریباً 150 میلیون نسخه
بازی «Need For Speed» بخشی از کودکی افرادی است که در 25 سال پایانی قرن بیستم بدنیا آمده و هنوز هم زندگی کودکی بسیاری را شامل می‌شود، از نسخه‌های اورجینالی که در دهه 1990 تولید شد تا سری انقلابی و متحول کننده Underground که یک دهه بعد منتشر شد. در حالی که موفقیت طولانی مدت این سری کاملاً مشهود است، کمتر کسی تصور می‌کرد که این فرانچایز بتواند بسیاری از سنگین وزن‌های این عرصه مانند Madden، سری NBA 2K و مجموعه کهنه‌کار و با قدمت فراوان عرصه بازی، یعنی Sonic را پشت سر بگذارد.
این سری فیلم در طول سال‌ها تغییرات فراوانی داشته و علیرغم تغییر در ترند‌های صنعت بازی همچنان توانسته با این تغییرات هماهنگ شده و عملکرد خوب خود را حفظ نماید. تازه‌ترین سری در این فرانچایز با عنوان «Need For Speed Heat» از همان روز‌های اول انتشار با نقد‌های مثبت و فروش بالا همراه شده که عمدتاً از جانب طرفداران قدیمی و متعهد فضای ماشین مسابقه‌ای بوده است. به نظر می‌رسد که این مجموعه بازی با گذشت زمان هیچگاه گامی به عقب نگذاشته و در آینده نیز به صعود خود در فهرست پرفروش‌ترین بازی‌های تاریخ ادامه خواهد داد.
9- بازی Tetris

تعداد نسخه فروخته شده: حدود 170 میلیون نسخه
چه کسی فکرش را می‌کرد، در دهه 1980 که ستون‌های بلوکی بر دنیای بازی‌های حکمرانی می‌کردند، که بازی بلوک‌هایی که از صفحات بازی پایین می‌ریختند به یکی از کلاسیک‌های صنعت بازی و نماد یکی از بزرگ‌ترین صنایع روی کرده زمین تبدیل شود. اما نزدیک به 30 سال گذشته و Tetris هنوز هم راهی برای نگه داشتن خود در میان بازی‌های محبوب در یک بازار دائماً در حال تغییر ادامه می‌دهد. ظهور ابزار‌های بازی دستی مانند Game Boy، به این بازی پازلی بال‌هایی بزرگ برای پرواز داد و این فرانچایز را با موفقیت به هزاره جدید منتقل کرد، جایی که موبایل‌ها به قدرت رسیده و همچنان بر حکمفرمایی خود ادامه می‌دهند.
با نسخه‌ها و گونه‌های بیشتر که می‌توانید آن‌ها را امتحان کنید، امپراطوری Tetris در عصر موبایل و به لطف مفهوم ساده، سبک بازی قابل تکرار و شناخت از آن، بدون توجه به نسل انسانی که آن سوی صفحه بازی قرار دارد، در رقابت باقی مانده است. این مجموعه پرفروش‌ترین مجموعه بازی پازل تمام دوران است و برای کسانی که به مسائل جزئی علاقه دارند باید بدانند که این مجموعه موفق‌ترین مجموعه بازی است که از روسیه نشأت می‌گیرد.
به دلیل انبوه نسخه‌ها و پلتفرم‌های متعدد این بازی و همچنین گزارش‌های متناقض، احتساب دقیق کپی‌های دیجیتال و فیزیکی به فروش رفته از آن کار دشواری است، اما می‌توان گفت که این فرانچایز قدیمی تاکنون موفق به فروش دست‌کم 170 میلیون نسخه شده است.
8- بازی Minecraft

تعداد نسخه فروخته شده: 176 میلیون نسخه
Minecraft یک بازی کوچک مستقلی است که کمتر کسی آن را امتحان نکرده است. این بازی داستان یک مرد سوئدی است که به تنهایی یک بازی ساده را ساخته و آن را به پدیده‌ای میلیارد دلاری و رکوردشکن تبدیل کرد. این مفهوم ساده از طریق پلتفرم‌های سنتی گیمینگ در 10 سال پیش رفته رفته رشد کردهد و در نهایت در سال 2011 به اوج موفقیت رسید و به پرفروش‌ترین تک بازی در تاریخ این صنعت تبدیل شد.
آر پی جی خلاق جعبه محور مارکوس پرسون به سرعت مانند یک آتش بزرگ در سراسر جهان پراکنده شده و به یکی از بالاترین اوج‌ها در فرهنگ عمومی که یک تک بازی توانسته به آن برسد دست یافت. با روزآمدسازی‌های مکرر و مد‌های جدید بازی، Minecraft توانسته علیرغم گذشت زمان و فروکش کردن آن هیجان اولیه نسبت به بازی تازگی و خوشایند بودن خود بدون توجه به زمان را حفظ کند.
انتشار نسخه داستانی و نسخه‌های دستی، در کنار قریب‌الوقوع بودن معرفی Minecraft Dungeons و Minecraft Earth باعث شده که این فرانچایز همچنان متناسب با خواست و نیاز گیمر‌ها بوده و انجام آن خوشایند باشد. در سال 2014، مایکروسافت کمپانی توسعه دهنده این بازی، Mojang، و مالکیت فکری و معنوی بازی Minecraft را به قیمت 2.5 میلیارد دلار خریداری کرد، که موفقیتی خیره کننده برای پرسون و Mojang با توجه به شروع ساده این بازی محسوب می‌شود.
7- بازی The Sims

تعداد نسخه فروخته شده: 200 میلیون نسخه
چگونه یک بازی با زبانی ساختگی که به شما اجازه می‌دهد اعضای خانواده را در یک استخر غرق کنید یا نوزادان را باربکیو کنید توانسته تا به این حد موفق باشد؟ به نظر می‌رسد که در همه ما نسخه‌ای پنهان از یک سایکوپات وجود دارد، همان چیزی که این بازی از آن نهایت استفاده را برده است. اکنون دو دهه است که بازی The Sims نوجوانان و بزرگسالان را به یک اندازه سرگرم ساخته است و در این مدت با انتشار 4 نسخه اصلی و تعداد زیادی اسپین‌آف و بسته‌های توسعه در پلتفرم‌های مختلف به یک بازی عمده و بزرگ در زمینه شبیه‌سازی زندگی تبدیل شود.
ویل رایت و کمپانی EA Games به مردم شانسی برای تجربه یک زندگی متفاوت دادند و این موضوع به بیش از 200 میلیون نسخه فروش از این بازی منتهی شده است. محبوبیت این بازی نشان داده که افراد از یک زندگی مجازی و خودساخته سیر نمی‌شوند. بدین ترتیب به موفق‌ترین فرانچایز بازی کامپیوتری تاریخ گیمینگ تبدیل شده که دلیل آن همان موفقیت‌هایی است که از طریق انتشار 4 نسخه عمده حاصل شده است. آخرین نسخه این بازی با عنوان The Sims 4 در سال 2014 منتشر شده و همچنان سیر موفقیت فرانچایز را ادامه داد.
در 5 سال پس از انتشار آخرین نسخه، 8 بسته توسعه و 15 بسته جانبی نیز برای این نسخه منتشر شده است. The Sims یک مفهوم بازی است که امکان اضافات مکرر و تغییرات را بدون نیاز به سرمایه‌گذاری در یک عنوان جدید میسر می‌سازد.
6- بازی Wii Games

تعداد نسخه فروخته شده: 204 میلیون نسخه
نباید این بازی را با بازی‌های دیگری مانند Super Smash Bros و Sonic که در Wii هستند اشتباه گرفت، زیرا سری بازی‌های حرکت محور Wii در سال 2006 به ایجاد کنسول بازی خود کمک کرد و با نسخه‌های متعدد جدید که در طی زمان منتشر شد باعث شدند که عملکرد کنسول نینتندو همچنان رو به اوج باشد. یک بازی جدید می‌تواند به محض انتشار یک کنسول را به اوج رسانده یا به کلی از بین ببرد و در صنعت گیمینگ عناوین بسیار اندکی مانند Wii Sports بوده‌اند که توانسته‌اند به تثبیت جایگاه کنسول خود کمک کنند که باعث شده این بازی از Halo و Super Mario 64 نیز پیشی گرفته و به عنوان چهارمین تک بازی پرفروش تاریخ صنعت بازی شناخته شود.
این بازی به توسعه و محبوبیت بازی‌های مبتنی بر شبیه‌سازی حرکت کمک کرد، مفهومی که در گذشته و علیرغم معرفی EyeToy پلی استیشن برای پیدا کردن جایگاه خود با مشکل مواجه شده بود. نسخه Wii Sports Resort دنباله‌ای قوی در این دنیا بود که حتی با فروش دیگر نسخه‌های متفاوت این بازی مانند Mario Kart Wii برابری می‌کرد. تازگی این سری بازی با گذشت زمان دیگر کمرنگ شده، اما تاثیر و هیجان واقعی که در اولین سال‌های انتشار این مجموعه وجود داشت باعث شد که مجموعه Wii Games در تاریخ صنعت گیمینگ جاودانه شود.
این فرانچایز نه تنها به نینتندو کمک کرد که به عنوان رهبر خلاقیت در صنعت گیمینگ بعد از شکست کنسول 64 خود بار دیگر خود را تثبیت کند بلکه به ایجاد یک دیدگاه تازه در مورد اینکه یک بازی چگونه باید باشد و توسعه دهندگان در آینده می‌توانند چه بازی‌هایی را خلق کنند منتهی شد.
5- بازی FIFA

تعداد نسخه فروخته شده: تقریباَ 270 میلیون نسخه
مجموعه بازی FIFA یک ماشین چاپ اسکناس است که همچنان برای کمپانی Electronic Arts تولید درآمد می‌کند. این گاو شیرده دنیای گیمینگ هر 12 ماه یکبار شیر سرشاری می‌دهد و مصرف کنندگان نیز هر ساله بطری پس از بطری از آن نوشیده و هیچگاه سیراب نمی‌شوند. گفته می‌شود که این فرانچایز تنها از طریق فروش کپی‌ها بیش از 10 میلیارد دلار فروش داشته در حالی که در 25 سال اخیر هر سال یک نسخه جدید را منتشر کرده است.
هر چه می‌خواهید در مورد فرمول سالانه و صدا‌های بی‌پایانی که غیرطبیعی و تکراری هستند بگویید، اما فرانچایز FIFA اگر به شناخته‌شده‌ترین فرانچایز گیمینگ تمام دوران تبدیل نشده باشد دست‌کم یکی از شناخته‌شده‌ترین آن‌هاست. حتی آن‌هایی که برای یک بار این بازی را انجام نداده‌اند نیز FIFA را می‌شناسند، زیرا شهرت آن جهانی است.
سبک بردار و بازی کن این مجموعه بازی به آن اجازه داده که در میان طرفداران پروپاقرص و تصادفی به یک اندازه محبوب بوده به نحوی که انجام چندین ساعت بازی متوالی یا چند بازی جداگانه با افراد مختلف یا حتی با خودتان نیز امکان‌پذیر باشد. سادگی این بازی فراتر از عمقی است که جامعه گیمینگ می‌خواهند، اما این موضوع را نباید در فراز و نشیب‌هایی که بازی FIFA در طول دوران خود داشته نادیده گرفت. نسخه آنلاین این بازی به کاتالیزوری برای وجود بسیاری از فرانچایز‌های با انتشار سالانه تبدیل شده و بر بازار بازی‌های ویدیویی ورزشی حکمفرما شده است.
4- بازی Grand Theft Auto

تعداد نسخه فروخته شده: تقریباً 290 میلیون نسخه
بازی Grand Theft Auto V سومین تک بازی پرفروش تمام دوران و یکی از تنها سه بازی است که رکورد فروش 100 میلیون نسخه را پشت سر گذاشته و این در حالی است که این بازی جوان‌ترین بازی در میان این سه بازی از لحاظ دوره انتشار است. بدنبال موفقیت خیره کننده نسخه آنلاین Grand Theft Auto V، هفتمین عنوان در سری اصلی حتی تا به امروز نیز هر ساله در میان پرفروش‌ترین بازی‌های سال قرار داشته و این رویه در 6 سال پس از انتشار آن همچنان ادامه دارد.
اما این فرانچایز جنجالی تنها به یک عنوان بازی خود وابسته نبوده و اکنون دهه‌هاست که به عنوان یک بازی تکامل یافته از یک بازی دارای ساختار مرحله-محور و نمای از بالا به پایین به یک دنیای باز و آزاد برای همه به موفقیت قابل توجه خود ادامه می‌دهد. نسخه San Andreas همچنین در میان 20 تک بازی پرفروش تاریخ صنعت گیمینگ قرار دارد در حالی که نسخه‌های GTA IV، Vice City و GTA III در میان 50 بازی پرفروش این صنعت جای گرفته‌اند.
با انتشار هر نسخه جدید، انتظار، گمانه‌زنی و هیجان طرفداران این بازی به اوج رسیده و رکورد‌هایی در زمینه سرعت به فروش رسیدن و تعداد کپی‌های به فروش رسیده شکسته می‌شوند. ماهیت درجه R بودن این بازی‌ها و جریان‌های متنوع در مورد داستان‌های مختلف و کارکرد‌های درون بازی باعث شده که این بازی همچنان برای گیمر‌ها جذاب باشد.
3- بازی Call of Duty

تعداد نسخه فروخته شده: تقریباً 310 میلیون نسخه
در حالی که بازی Call of Duty مطمعناً آغاز چندان بدی به عنوان یک بازی در دنیای جنگ جهانی دوم نداشت، اما موفقیت اصلی آن با انتشار سری تاریخ‌ساز Modern Warfare آغاز شد که آن را به یک بازی پیشگام در صنعت بازی تبدیل کرد. قطار Call of Duty اکنون دارای 15 بازی است و هر ساله با انتشار نسخه‌ای جدید موفقیت خود را تکرار می‌کند. 4 مورد از عناوین Modern Warfare و Black Ops در میان پرفروش‌ترین تک بازی‌های تاریخ صنعت گیمینگ قرار دارند. حتی ضعیف‌ترین نسخه این بازی، Call of Duty: Ghosts، نیز در میان 50 بازی برتر همان لیست جای گرفته و این نشان می‌دهد که هر بازی جدیدی از اعتبار و هیجان مربوط به کل فرانچایز نهایت استفاده را می‌برد.
این بازی با رقابت بازی‌های مشابهی مانند Medal of Honor و Battlefield مواجه شده، اما هیچکدام از این بازی‌ها نتوانسته‌اند تاثیر Call of Duty بر فرهنگ عمومی و بازار گیمینگ را کاهش دهند. علاوه بر نسخه‌های Modern Warfare و Black Ops که به خاطر حالت تک بازیکنی خود به یاد آورده می‌شوند نسخه آنلاین چند بازیکنی آن نیز از محبوبیت بالایی برخوردار است. در دنیای وسیع بازی‌های آنلاین، این بازی همچنان در این شلوغی خود را خیلی زود به طرفداران این عرصه نشان می‌دهد و نباید فراموش کرد که Call of Duty دارای یکی از بهترین شخصیت‌های اصلی دنیای گیمینگ است: کاپیتان پرینس.
2- بازی Pokemon

تعداد نسخه فروخته شده: تقریباً 340 میلیون نسخه
بازی Pokemon در اواسط تا اواخر دهه 1990 بر دنیای گیمینگ حکمفرما شد و بازی با پلتفرم‌های دستی را به یک سطح بالاتر و هزاره جدید برد، پیش از آنکه کنسول‌ها به عنوان رهبر این صنعت همه چیز را به کنترل خود در بیاورند. اما با این وجود Pokemon هنوز هم پرفروش‌ترین فرانچایز رسانه‌ای تاریخ است و با نزدیک‌ترین تعقیب کننده خود یعنی Hello Kitty بیش از 15 میلیارد دلار و از مجموعه جنگ ستارگان نیز 30 میلیارد دلار در زمینه فروش کلی جلوتر است.
نسل‌های زیادی متولد شده‌اند در حالی که بازی Pokemon همچنان نماد دوران کودکی و بزرگسالی‌شان بوده است. از بازی زرد و قرمز در دوران کودکی در اتوبوس‌های مدرسه تا بازی خورشید و ماه در قطار در میان بزرگسالان، این بازی همچنان محبوب و پرطرفدار باقی مانده است. این بازی دارای یک سبک بازی تکرار شدنی است که به شما اجازه می‌دهد انواع مختلفی از یک مفهوم مشابه و حتی دقیقاً یک بازی را تجربه کنید. این فرانچایز از 8 نسل بازی تشکیل شده و سری جدید آن هنوز هم به همان خوبی سری اول عمل می‌کند حتی اگر بهتر از آن نباشد.
1- بازی Mario

تعداد نسخه فروخته شده: تقریباً 701 میلیون نسخه
برای صحبت در مورد این بازی می‌توانید دو رویکرد را در پیش بگیرید: یکی تنها سری مستقیم Mario بدون اسپین‌آف‌هایی مانند Mario Party و Mario Kart و رویکرد دوم کل فرانچایز که ما رویکرد دوم را در پیش می‌گیریم. نکته دیوانه کننده در مورد این فرانچایز این است که حتی اگر رویکرد اول را در پیش بگیرید نیز بازی Mario هنوز هم پرفروش‌ترین فرانچایز تمام دوران است.
تنها نسخه Super Mario بیش از 20 عنوان داشته و از زمان انتشار Super Mario Bros. در سال 1985 بیش از 342 میلیون نسخه فروش داشته است. نسخه Mario Kart نیز در تمام این سال‌ها از موفق‌ترین نسخه‌های این فرانچایز بوده و Mario Kart 64 نیز به طور ویژه به تثبیت جایگاه Nintendo 64 در بازار گیمینگ کمک کرده و آن را به یکی از بهترین کنسول‌های بازی تمام دوران تبدیل کرد.
منبع: whatculture
حسین علی پناهی